Page 661 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

ADNAN HARUN YAHYA

tanınmaya başlanmıştı. Padişahların hayatlarıyla sınırlı olan bu kapitü-
lasyonlar 1740 yılında Fransa ile yapılan anlaşmayla birlikte süreklilik
kazanmıştı. Bu tarihten sonra, başta İngiltere olmak üzere pek çok ülke-

ye tanınan kapitülasyonlar, Osmanlı ekonomisi, sanayisi, adli vb. sistem-
leri için büyük bir problem halini aldı. Söz konusu ticari ve hukuki ayrı-
calıklar birikerek ve güçlendirilerek, 19. yüzyıla kadar gelecek ve ciddi
sorunlara yol açacaktı. Önceleri tek taraflı olarak ve egemen konumdaki

Osmanlı'nın çıkarları gözetilerek verilen bu ayrıcalıklar, sonraları Devlet-
i Ali'nin elindeki bazı hakların ikili anlaşmalarla yabancı devletlere bıra-
kıldığı bir sisteme dönüşecekti.

Bu ayrıcalıkları gerek açıktan, gerekse kapalı kapılar ardından yöne-
ten ve takip edenlerin başında İngiliz derin devleti vardı.

Büyük Britanya'nın Büyük Çıkarları

1820'lere gelindiğinde İngiltere, sanayi devrimini tamamlamış ve
Napolyon Savaşları sonucunda Fransa'yı yenerek dünya pazarlarında
rakipsiz duruma gelmişti. Ancak, aynı yıllarda, sanayi devrimini yaşa-

makta olan diğer Avrupa ülkeleri korumacı önlemlerle İngiliz mamulle-
rinin kendi pazarlarına girmesini engelliyorlardı. Bu durumda İngiliz
sermayesi Avrupa dışındaki ülkelere yöneldi. 1820'lerden 1840'lara
kadarki dönemde İngiltere, Latin Amerika'dan Çin'e kadar pek çok ülke-

de serbest ticaret antlaşmaları imzaladı. 364 Bu imzalar mümkünse yerel
iktidarları kendi yanına alarak, gerektiğinde ise silah gücü kullanarak
gerçekleşiyordu. Örneğin 1839 yılında Çin'in, İngiltere'nin ülkesine
afyon satışını yasaklaması üzerine, İngiltere, bu ülkeye savaş ilan etmiş-

tir. Bu savaşı kazanan İngilizler, Çin Hükümeti'ne İngiltere'ye geniş kapi-
tülasyonlar tanıyan antlaşmaları imzalatmıştı.

Ancak tüm bu çabaların sonucu İngiliz derin devletinin beklediği
gibi olmadı.

659