Page 665 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

ADNAN HARUN YAHYA

Osmanlı Kabinesi'nde kapitülasyonların kaldırılması yönündeki ilk
görüşme, 2 Eylül 1914'te yapıldı ve bu görüşmede, kapitülasyonların kal-
dırılmasına dair bir muhtıra hazırlanılmasına karar verildi.

Bunun ardından, Adliye Nezareti'nde Nazır Pirizade İbrahim Bey

başkanlığında bir komisyon oluşturuldu. 369 Komisyon, 4 Eylül'de kapitü-
lasyonların kaldırılması gerektiği hakkında sadrazamlığa yazılacak tezke-
renin esaslarını kararlaştırdı ve tezkereyi 5 Eylül 1914 günü sundu.
Bunun üzerine hükümetin 5 Eylül 1914 tarihli Heyet-i Vükela (Bakanlar

Kurulu) toplantısında, gerek iktisadi, gerekse adli tüm kapitülasyonların
kaldırılmasına karar verildi.

8 Eylül'de hükümet yeniden toplandı, yazılan nota okundu ve onay-
lanan metnin 9 Eylül 1914 akşamı başkentteki büyükelçilere tebliğ edil-
mesi kararlaştırıldı. Yine 8 Eylül günü, Padişah'ın da kapitülasyonların

kaldırılması konusundaki iradesi çıktı. İrade metni şu şekilde kaleme
alınmıştı:

Memalik-i Osmaniye'de (Osmanlı memleketinde) mukim teba-ı
ecnebiye (ikamet eden yabancılar) hakkında dahi hukuk-u umumi-
ye-i düvel (devletler genel hukuku) ahkâmı dairesinde muamele olun-
mak (hükmedilmek) üzere elyevm (bugün) cari (yürürlükte olan)
mali ve iktisadi ve adli ve idari, "kapitülasyon" namı altındaki bil-

cümle imtiyazat-ı ecnebiyenin (yabancılara tanınan imtiyazların
tümü) ve onlara müteferri (bağlı) veya onlardan mütevellid (kaynak-
lanan) bilcümle müsaidat (tüm izinler) ve hukukun fi'mabad (huku-
kun bundan sonra) ref ve ilgası (kaldırılıp hükümsüz kılınması) mec-

lis-i vükela (meclis vekilleri) kararıyla tensib olunmuştur (uygun
görülmüştür). İş bu irade-i seniye (Padişah emri) 18 Eylül 1330 [1
Ekim 1914] tarihinden itibaren meri-ül ahkâm (geçerli) olacaktır. 370

663