Page 670 - Üst Akıl İngiliz Derin Devleti'nin İç Yüzü 1. Cilt

668

Lozan yolundayken, Avrupa devletlerinin de kapitülasyonların, yani
ticari ve adli ayrıcalıkların peşinde olacakları bilinmektedir. Bu nedenle
yeni Türk devleti, bu konuda hazırlıklıdır ve özellikle bağımsızlık ilke-

sinden taviz vermeden bu konuyu ele alacaktır. Bu konuda karşısındaki
en büyük engellerden biri de kuşkusuz, yeni Türk devletinin bağımsızlı-
ğını kabul etmeyen yegane ülke olan İngiltere olacaktır.

Lozan Yolunda

Lozan yolunda milli heyete kapitülasyonlar konusunda iletilen iza-
hat son derece kısa ve özdü:

Kapitülasyonlar asla kabul edilemez. Gerekirse müzakerelerin kesil-
mesine gidilir. 372

Aslında bu konunun çözüme ulaştırılması konusunda büyük zor-

luklar olacağını herkes tahmin etmekteydi. Söz konusu ayrıcalıkların
devam etmesinde, Konferansa katılan veya katılmayan pek çok devletin
çıkarları söz konusu idi. Ayrıca bu ayrıcalıklara Batılılar, en azından 400
yıldan beri alışmış ve tüm ilişkiler bu temele dayandırılmıştı. Bu nedenle

karşı devletler bu konuda işbirliği yapmış gibi ayrıcalıkların devamını
istiyorlardı. Bu bakımdan Lozan'da kapitülasyonların tümden tasfiye
edilmesi oldukça zor görünüyordu.

Türk Heyeti Başkanı İsmet Paşa'nın; "Bunda bütün müttefikler ve
Amerika karşımızda bulunmuşlardır. Biz ise bu meseleyi hayati davaları-

mızdan biri sayıyorduk", diyerek meselenin aşılması şart bir konu oldu-
ğunu vurgulamıştır. 373

Karşılıklı Güç Yoklamaları

27 Kasım 1922'de Mali ve Ekonomik İşler Komisyonu kapitülasyon-
ları görüşmek üzere toplandı. İsmet Paşa, Türkiye'nin ekonomik bağım-

sızlığını kısıtlayan tüm sınırlamaların kaldırılmasını istedi. Kapitülas-

ÜST AKIL İNGİLİZ DERİN DEVLETİNİN İÇYÜZÜ