Page 154 - Gizli El Bosna'da

152 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

S›rp ‹lerleyiflinin Durdurulmas› ve Müslüman-H›rvat ‹ttifak›
Önce de belirtti¤imiz gibi, S›rplar, 1992 Nisan›'n›n bafl›nda iflgal ve etnik
temizlik operasyonuna girifltiler ve 5-6 hafta içinde de Bosna'n›n %60'›n› ele
geçirdiler. Ama daha fazla ilerleyemediler.
S›rplar› Bosna'n›n tümünü ele geçirmekten al›koyan ve onlar› belli bir
noktan›n ötesine geçirmeyen direnifl ise, Müslümanlar›n yeni kurmufl
olduklar› ve toplam milis say›s› 3.500'ü aflmayan yerel savunma birliklerinin
yan›nda, as›l olarak ülkedeki H›rvat güçlerinden gelmiflti. H›rvatlar, S›rp
iflgaline Müslümanlardan daha haz›rl›kl› yakalanm›fllard›. Birkaç ay öncesine
kadar H›rvatistan topraklar› üzerinde devam eden S›rbo-H›rvat savafl›na kat›-
lan ve savafl sona erince de evlerine dönen Bosnal› H›rvat milisler, Federal or-
du ve Çetnik birliklerinin durdurulmas›nda çok önemli bir rol oynad›lar. Özel-
likle do¤u Hersek bölgesindeki yerel H›rvatlar taraf›ndan kurulan ve HOS ad›
verilen milis gücü S›rplara karfl› oldukça baflar›l› bir direnifl gösterdi.
Daha sonra kurulan HVO (H›rvat Savunma Konseyi) ise daha da pro-
fesyonel bir örgütlenme ve 15 bini aflan milis say›s› ile ciddi bir askeri varl›k
gösterdi. HVO birlikleri, May›s ay›n›n sonunda Federal orduya karfl› bir karfl›-
sald›r› bafllatarak Hersek'in orta bölgelerini, özellikle de Mostar kenti ve çev-
resini iflgalden kurtard›lar. Bu harekat s›ras›nda H›rvatistan'dan destek için ge-
len milislerin yanlar›nda tafl›d›klar› tank ve toplar› da kullanm›fllard›. Yaln›zca
Hersek bölgesinde de¤il, kuzey Bosna'da da H›rvat milisler baflar›l› bir direnifl
göstermifller, özellikle H›rvatistan s›n›r›na yak›n Posavina bölgesinde S›rpla-
r›n ilerleyiflini büyük ölçüde engellemifllerdi. (Zaten bu nedenle Kuzey Bos-
na'daki S›rplarla Belgrad aras›ndaki ba¤lant›y› sa¤layan "Posavina koridoru"
savafl›n sonuna kadar çok dar bir geçit olarak kalacak ve S›rplar ad›na bir stra-
tejik zaaf olacakt›.)
HVO'nun Federal orduya karfl› gösterdikleri bu baflar›l› direnifl, do¤al
olarak Müslümanlarla H›rvatlar aras›nda bir yak›nlaflma do¤urdu. 16 Hazi-
ran'da Tudjman ve Izetbegovi¡ biraraya gelerek iki ülke aras›nda resmi bir as-
keri ittifak anlaflmas› imzalad›lar.
H›rvatlarla Müslümanlar aras›nda pürüzler yok de¤ildi elbette. H›rvat-
lar, Bosna'y› H›rvatistan'›n hamili¤i alt›nda yaflayacak bir devlet olarak tasarl›-
yorlar, buna karfl›l›k Izetbegovi¡ ba¤›ms›z Bosna fikrinden taviz vermiyordu.
Bu arada Bosnal› H›rvat liderli¤inde Ocak 1992'de gerçekleflmifl olan ik-
tidar de¤iflimi de iki taraf›n aras›nda sorun do¤urabilecek bir zemin olufltur-
mufltu. O tarihe kadar, Bosnal› H›rvatlar›n siyasi temsilcisi olan HDZ'nin (H›r-
vat Demokratik Partisi) liderli¤ini, Bosna'n›n s›n›rlar›n› korumaya kararl› olan
ve milliyetçiler taraf›ndan savunulan H›rvat "enosis"i fikrine itibar etmeyen
Stjepan Kljui¡ yürütüyordu. Ancak H›rvatistan Baflkan› Tudjman taraf›ndan