Page 170 - Gizli El Bosna'da

168 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

fl› BM Bar›fl Gücü taraf›ndan korunmas›n› öngörüyordu. Bu karar, Bosna-Her-
sek yönetiminde çok büyük bir tepkiye neden oldu. Güvenli bölge say›lan alt›
flehir d›fl›nda, tüm Bosna-Hersek'teki S›rp iflgalinin bu yeni "çözüm"le birlikte
meflrulaflt›¤›n› söylüyorlard›. Hakl›yd›lar; gerçekten de bu karar S›rplara veril-
mifl yeni bir diplomatik tavizdi. Ancak bu durum, buzda¤›n›n yaln›zca görü-
nen k›sm›yd›; as›l tuzak ise bir süre sonra ortaya ç›kacakt›.
Bu tuzak fluydu; "güvenli bölgeler", S›rplar bu flehirleri iflgal edemesin-
ler diye de¤il, aksine daha rahat edebilsinler diye kurulmufltu! Özellikle S›rp-
lar için büyük stratejik önem tafl›yan Do¤u Bosna'daki üç Müslüman "cep"
(Srebrenica, Ûepa ve GoraΩde) bu amaçla "güvenli bölge" kapsam›na al›nm›fl-
t›.
Özellikle Srebrenica, S›rplar ile "gizli el" aras›ndaki ittifak aç›s›ndan çok
önemliydi.
Asl›nda bu ikili ittifak›n Srebrenica üzerindeki manevralar›, "güvenli
bölgeler" uygulamas›ndan da önceye dayan›yordu. 1993 Bahar›'ndaki ikinci
etnik temizlik dalgas›nda, ˚erska'n›n düflmesinin ard›ndan S›rplar hedef ola-
rak çok büyük bir stratejik önem tafl›yan bu antik Müslüman kentini belirle-
mifllerdi. Srebrenica, son derece stratejikti, çünkü S›rplar›n iki iflgal ekseninin
de -yani hem do¤u Bosna bölgesinin hem de kuzeydeki Belgrad-Banja Luka-
Krajina hatt›n›n- kesiflti¤i noktada yer al›yordu. Özellikle do¤u Bosna aç›s›n-
dan kentin önemi büyüktü. Srebrenica Müslümanlarda kald›¤› sürece, kuzey-
do¤u Bosna'n›n "Büyük S›rbistan"a kat›lmas› hayali gerçekleflmifl say›lamazd›.
Dolay›s›yla Srebrenica'n›n ayakta kalmas›, S›rplar aç›s›ndan kabul edilemez
bir durum, Bosna yönetimi aç›s›ndan da vazgeçilmez bir stratejik gereklilikti.
Ancak Srebrenica üzerinde strateji hesaplar› yapanlar, yaln›zca Müslü-
manlar ve S›rplar de¤ildi. Clinton'›n Beyaz Saray'a oturmas›ndan sonra Bos-
na'yla daha yak›ndan ilgilenmeye bafllayan ABD'nin de Srebrenica hesaplar›
vard›: Bas›na s›zan habere göre, ABD yönetimi, Srebrenica'n›n S›rplara b›rak›l-
mas›n› uygun görmüfltü! Newsweek, konuyla ilgili haberinde, "Bill Clinton bir
süredir Bosna hakk›nda sert konuflmalar yap›yor. Ama bir bürokrat›n s›zd›rd›-
¤› bilgiye göre, Amerika, çat›flmalara müdahale etmeyerek Do¤u Bosna'y› S›rp-
lara b›rakma karar› ald›" diye yaz›yordu. 43
ABD'nin bu karar›n›n fiili etkileri de k›sa süre içinde ortaya ç›kt›. Kulla-
n›lan yöntem, bu sefer de "insani yard›m"d›: Nisan ay›n›n bafl›nda, BM güçle-
ri, Müslümanlar› Srebrenica kentinden tahliye etme çal›flmalar›na girifltiler.
BM Mülteciler Yüksek Komiserli¤i, 6 Nisan günü, kentte bulunan 15 bin Müs-
lüman sivili tahliye etmek için Srebrenica'ya bir konvoy gönderdi. BM konvo-
yu Müslüman siviller için getirdikleri yard›m malzemelerini boflaltt›ktan son-
ra, her zaman oldu¤u gibi "bofl" dönmek yerine, bu kez mültecileri kamyonla-