Page 22 - Gizli El Bosna'da

20 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

Tüm bunlar olurken Bat› dünyas›n›n gösterdi¤i tepkisizlik ise, belki de
üzerinde en çok durulan konuydu. Do¤ru; savafl, 1995 sohbahar›nda Ameri-
ka'n›n el koymas› üzerine Dayton Anlaflmas› ile sonuçland›. Ama 3,5 y›l
boyunca bu müdahale çoktan yap›lm›fl olabilirdi. Amerika, ya da genel olarak
Bat› dünyas›, S›rplara karfl› ilk anda eyleme geçebilir ve Müslümanlar›n karfl›
karfl›ya kald›klar› vahfleti en bafl›nda durdurabilirlerdi.
Peki Bat› neden böyle yapmad›, neden vahfleti engellemedi?
Bu, çok önemli bir sorudur. Kitapta bu sorunun gerçek cevab›n› birlikte
bulaca¤›z. Sorunun "gerçek" cevab›ndan söz ediyoruz, çünkü savafl›n bafl›n-
dan bu yana öne sürülmüfl olan baflka cevaplar da vard›r, ancak bu cevaplar
tatmin edici de¤ildir.
Bu cevaplar›n en önemlilerinden biri, "Haçl› cephesi" tezidir. Buna göre,
Bat›'n›n S›rplara olan tepkisizli¤i, hatta kimi "S›rp yanl›s›" politikalar›, Müslü-
manlara karfl› oluflan bir "Haçl› cephesi"nin sonucudur. Bu argüman, Bat›'n›n
Bosna politikas›ndaki belirleyici faktörün, bu medeniyetin sahip oldu¤u H›ris-
tiyan kimli¤i oldu¤unu öne sürmektedir. Oysa bu, meseleyi aç›klamaktan ol-
dukça uzakt›r.
Haçl› Seferleri Ortaça¤'da yap›lm›flt›. Bu ça¤, Bat›'n›n H›ristiyan kimli¤i-
ne en çok sahip oldu¤u dönemdi. Oysa Ortaça¤'›n ard›ndan gelen; Hümanizm,
Rönesans, Reform ve Ayd›nlanma hareketleri, Bat› dünyas›n›n H›ristiyan kim-
li¤ini büyük ölçüde yok etti. Modernizmle birlikte, Bat›'n›n esas kimli¤i H›ris-
tiyanl›k de¤il, sekülerizm oldu. Bugün Bat›l› ülkelerin yönetici elitleri, H›risti-
yan bir zihin yap›s›ndan çok, seküler (din-d›fl›) bir zihin yap›s›na sahiptirler.
Dolay›s›yla H›ristiyanl›¤› ve "Haçl›l›¤›" Bosna'daki vahfletin as›l sorumlusu
olarak görmek do¤ru olmaz; bu faktörler ancak çok s›n›rl› bir psikolojik rol oy-
nam›fl olabilirler.
Kald› ki, Ortaça¤'daki Haçl› Seferleri bile H›ristiyan düflüncesinden çok
ekonomik baz› ç›karlara dayan›yordu. Haçl›lar›n Kudüs'ü hedeflemelerindeki
as›l neden, ‹ncil'in ö¤retileri de¤il, Do¤u'nun dillere desten zenginli¤iydi.
Haçl› cephesi tezinin bir baflka yetersizli¤i de, Bat›l› ülkelerin Katolik ya
da Protestan, S›rplar›n ise Ortodoks oluflunu göz ard› etmesidir. Bu ayr›m
önemli bir ayr›md›r ve gerçek Haçl› Seferleri s›ras›nda bile Bat› H›ristiyanlar›
ile Do¤u H›ristiyanlar›n› birbirine düflürmüfl olan bu mezhep ayr›l›¤›n›n etki-
sinin bugün giderilmifl oldu¤unu düflünmek ak›lc› olmaz.
K›sacas›, S›rplarla Bat› aras›ndaki ilginç iliflkiyi iki taraf aras›nda kurul-
mufl olan bir "H›ristiyan dayan›flmas›"na ba¤lamak, oldukça yetersiz bir aç›k-
lamad›r.