Page 56 - Gizli El Bosna'da

54 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

yecana neden oldu. Viyana sokaklar›na dökülen gençler, S›rp aleyhtar› gös-
teriler düzendiler, S›rp bayraklar› yakt›lar. Avusturya-Macaristan D›fl ‹flleri
Bakan› Kont Leopold von Berchtold, olay›n üzerine sonuna dek gidecekleri-
ni ve "S›rbistan'›n bo¤az›na sar›lacaklar›n›" söyledi. Öte yandan, Belgrad'da-
ki bas›n, suikastten duydu¤u memnuniyeti gizlemeye bile gerek görmüyor-
du. Hükümet ise, suikast›n sorumlusu oldu¤u art›k herkesçe bilinen Kara El
örgütüne karfl› hiçbir ciddi giriflimde bulunmad›.
Sonunda, suikasttan bir ay kadar sonra, 23 Temmuz günü, Avusturya-
Macaristan ‹mparatorlu¤u S›rbistan'a çok a¤›r bir ültimatom verdi. Ültima-
tomda, suikast›n tertipçilerine karfl› yürütülecek soruflturmaya Avusturya-
Macaristan subaylar›n›n da kat›lmas›n›n ve dahas› Avusturya-Macaristan'a
karfl› faaliyet gösteren S›rp örgütlerinin bafl›n›n ezilmesi için bu subaylar›n
S›rp hükümetine "yol göstermelerinin" kabul edilmesi isteniyordu. ‹ki gün
içinde de cevap verilmesi flart koflulmufltu. Alman Kayzeri de bu arada bir
aç›klama yaparak Viyana'y› sonuna kadar destekledi¤ini bildirdi. 25 Tem-
muz günü ise S›rbistan ültimatomu reddetti¤ini aç›klad›. Art›k fitil atefllen-
miflti. 28 Temmuz günü Avusturya-Macaristan S›rbistan'a savafl ilan etti.
Bunun ard›ndan Avrupa ülkeleri birkaç gün arayla birbirlerine savafl
ilan ettiler. Birkaç hafta içinde iki ayr› cephe ortaya ç›kt›. Bir yanda
Avusturya-Macaristan ve Almanya, öte yanda S›rbistan, Rusya, Fransa ve ‹n-
giltere yer ald›. Bulgaristan ve Osmanl› ‹mparatorlu¤u ise, ilerleyen aylarda
Alman taraf›nda savafla dahil olacaklard›.
Dört y›l süren ve arkas›nda 10 milyon ölü b›rakan bu büyük savafl, S›r-
bistan'›n stratejik konumunu da art›k gelenekselleflen bir denklem üzerine
iyice oturttu. S›rbistan, Alman-Osmanl› ekseninin yeminli bir düflman› ve ‹n-
giliz-Frans›z ekseninin önemli bir dostu olarak yerini sa¤lamlaflt›rm›fl olu-
yordu. 19. yüzy›l›n sonundan itibaren mason localar› arac›l›¤›yla geliflen "‹n-
giliz ba¤lant›s›", bu fiili durumla birlikte zirveye ulaflt›.
S›rplar, I. Dünya Savafl› öncesinde ve savafl y›llar›nda ‹ngiliz devlet er-
kan›nda ve ‹ngiliz toplumunda büyük bir sempati elde ettiler. Britanyal›lar,
Balkanlar'›n bir ucunda kendi düflmanlar›na karfl› savaflan bu küçük ülkeyi
hem sevdiler hem de daha yak›ndan tan›maya bafllad›lar. ‹ngiltere'de S›rbis-
tan'› ve "S›rp özgürlük destan›n›" anlatan yaz› ve kitaplar yay›nlanmaya bafl-
lad› birbiri ard›na.
Ayn› yak›nlaflma, S›rbistan'da da geçerliydi kuflkusuz. Milliyetçi S›rp
flair Vlada Popovi¡, 1914'te flöyle yaz›yordu:

Bilin ey silah alt›ndaki yoldafllar›m
Almanlar bizim kuyumuzu kaz›yor