Page 53 - Gizli El Bosna'da
P. 53
SIRP VAHfiET‹N‹N TAR‹H‹ 51
"1908-1909 y›llar›nda Bosna-Hersek'te yaflanan "S›rp ayaklanmas›"nda locala-
r›n büyük bir rolü oldu¤unu" yaz›yor. 47
Bosna'daki söz konusu milliyetçi S›rp örgütlerinin en önemlisi, genç S›rp
ö¤renciler taraf›ndan kurulan Mlada Bosna, yani Genç Bosna'yd›. Örgütün üye-
leri, Noel Malcolm'un ifadesiyle "Kilise-karfl›t›yd›lar, ulusal kurtulufl kadar
sosyal devrim de istiyorlard› ve Bakunin gibi anarflistlerin ya da anarko-sos-
yalistlerin yazd›klar›n› benimsiyorlard›." 48
Acaba Belgrad'daki "ana" örgütler (yani Kara El ve Narodna Odbrana)
için geçerli olan masonik ba¤lant›lar, bu örgüt için de geçerli miydi? Mlada
Bosna'n›n (Genç Bosna) masonik Kilise-karfl›tl›¤›n› aynen benimsemesi, ma-
son Bakunin'in kitaplar›n› hatmetmesi bir tesadüf müydü yaln›zca? Ya da ma-
son Mazzini'nin kurdu¤u Genç ‹talya örgütüyle veya mason Osmanl›lar› ifade
eden Jön Türkler (Genç Türkler) ile paylaflt›¤› isim benzerli¤inin, hiç mi anla-
m› yoktu?
Saraybosna suikast›, bu sorular›n cevab›n› aç›k bir biçimde ortaya koy-
du.
Saraybosna Suikast›n›n Anatomisi
I. Dünya Savafl›'n›n fitilini ateflleyen bu "dünyan›n en ünlü suikast›",
Avusturya-Macaristan Arflidük'ü Franz Ferdinand'a karfl› gerçeklefltirildi. Su-
ikast› gerçeklefltirenler, "S›rp milliyetçileri"ydi. Ferdinand, tam Kosova Sava-
fl›'n›n y›l dönümü olan 28 Haziran'da ("Vidovdan Günü"nde), efli ile birlikte
Saraybosna'y› ziyaret etmeye karar vermiflti. Ancak üstü aç›k arabas›nda halk›
selamlarken kalabal›ktan f›rlayan bir grup taraf›ndan hedef al›nd›. Arflidük'ü
ve eflini öldüren kurflunlar› s›kan kifli ise, suikastç›lar›n lideri olan Gavrilo
Princip adl› genç bir S›rpt›.
Gavrilo Princip, Mlada Bosna'n›n bir üyesiydi. Dahas›, merkezi Belg-
rad'da olan Kara El ile çok yak›n iliflki içinde oldu¤u, di¤er baz› arkadafllar›-
n›n da bu örgüte ba¤l› oldu¤u biliniyordu. Sorgu s›ras›nda Narodna Odbra-
na'ya ba¤l› bir subayla iliflkileri oldu¤u da ortaya ç›km›flt›. K›sacas›, suikast,
49
Belgrad'daki milliyetçi S›rp örgütleri ile onlar›n Bosna'daki "prototipi" ya da
"maflas›" olan Mlada Bosna'n›n bir ürünüydü.
Ancak, olay›n bu üç örgütü de aflan bir uluslararas› boyutu vard›.
‹ngiliz tarihçi Michael Howard, Saraybosna suikast›n›n bu uluslararas›
masonik boyutuna de¤inir. Yayg›n bir görüfle göre, S›rp milliyetçisi Kara El ör-
gütünün temsilcileri, Ocak 1914'de Toulouse'daki St. Jerome Oteli'nde Frans›z
masonlu¤unun önde gelen isimleri ile gizlice görüflmüfller ve bu toplant›da
Avusturya-Macaristan Arflidükü'ne yap›lacak suikast kararlaflt›r›lm›flt›.
