Page 52 - Gizli El Bosna'da

50 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

ordusunda çarp›flm›fl bir asker olan Peter, Fransa'dan ald›¤› ekonomik yard›m-
larla hem kötü durumdaki ekonomiyi düzeltti, hem de orduyu modernize et-
ti. Baflbakanl›¤a atad›¤› Radikal Parti lideri Nikola Pa§i¡'in yetenekli siyaseti-
nin de bu yükseliflte rolü vard›. Peter, Fransa'ya yak›n bir politika izlerken,
Fransa'n›n karfl›s›ndaki stratejik kampta yer alan Avusturya-Macaristan'la Ob-
renovi¡ hanedan› s›ras›nda kurulmufl olan yak›nlaflmay› yok etti. Avusturya-
Macaristan, yeni Kral›n Fransa ile olan yak›n iliflkilerinden duydu¤u rahats›z-
l›¤› dile getirdi¤inde, Peter bunu hiç umursamad›. Sonunda, iki taraf aras›nda-
ki tüm ekonomik iliflkiler bozuldu ve ad›na "Domuz Savafl›" (Pig-War) denen
ilginç bir gümrük mücadelesi yafland›. 44
S›rbistan'daki milliyetçi/masonik kadro, arad›¤› kral› bulmufltu nihayet.
Peter, ülkeyi Avusturya-Macaristan'dan h›zla uzaklaflt›r›rken Frans›z-‹ngiliz
eksenine yak›nlaflt›r›yor, öte yandan ülke içinde S›rp milliyetçili¤inin geliflme-
si için gereken her türlü imkan› haz›rl›yordu.
I. Dünya Savafl›'na az kala, Peter'in koruyucu kanatlar› alt›nda, iki
önemli gizli örgüt kuruldu. Bunlardan biri, ordudaki milliyetçi subaylar
taraf›ndan kurulan ve Crna Ruka (Kara El) ya da Ujedjenje ili Smrt (Birlik ya
da Ölüm) ad›yla an›lan örgüttü. Örgütün 7 maddelik protokolünde "S›rpl›¤›n
birlefltirilmesi"nden söz ediliyor ve "S›rp eyaleti" olarak tan›mlanan Bosna-
Hersek, Karada¤, H›rvatistan, Slovenya, Dalmaçya ve Voyvodina'n›n S›rbis-
tan'a eklenmesi zorunlulu¤u dile getiriliyordu. 45
Bu örgütü kuran kifli ise oldukça tan›d›k bir isimdi; Dragutin Dimitrije-
vi¡ Apis!46 Yani 1903 darbesini organize eden masonlar›n lideri, Pobratim Lo-
cas›'n›n önde gelen üyelerinden biri. Kara El'in di¤er önde gelen üyeler aras›n-
da da yine 1903 darbesini organize eden subay ve entelektüeller geliyordu. Ka-
ra El, Belgrad'daki milliyetçi/masonik kadronun yeni bir ürünüydü k›sacas›.
Kara El ile benzer düflünceleri savunan bir di¤er örgüt, Narodna Odbra-
na (Ulusal Savunma) ad›n› tafl›yordu ve onun ordu d›fl›ndaki S›rp milliyetçile-
rine uzanan bir kolu görünümündeydi. Örgüt h›zla yay›ld›, öyle ki 1908 y›l›n-
da Narodna Odbrana'n›n Saraybosna'da bile kollar› vard›.
Bu kollar, 1908 y›l›nda Avusturya-Macaristan'›n Bosna-Hersek'i resmen
ilhak etmesinin ard›ndan S›rp milliyetçileri taraf›ndan ç›kar›lan isyan ve kar-
maflada da önemli rol oynam›fllard›. "Büyük S›rbistan"a yönelik büyük bir dar-
be olarak kabul edilen söz konusu ilhak karar› üzerinde, Bosna'n›n önemli fle-
hirlerinde S›rp milliyetçileri Avusturya-Macaristan otoritelerine karfl› bombal›
suikastler düzenlemifller, ülkede genel bir terör havas› egemen olmufltu. Bu
olaylar›n Belgrad'daki masonik/milliyetçi örgütlenmenin "kollar›" taraf›ndan
k›flk›rt›l›yor olmas›, ister istemez Bosna'daki milliyetçi gruplar›n da masonluk-
la olan iliflkisini akla getiriyordu. Zoran Nenezi¡, bu konuya aç›kl›k getirerek,