Page 368 - Risale-i Nur - Sözler

370 SÖZLER

tarihlere geçmiştir. İşte Kur'anın Belâgatındaki İ’caz, kat'iyyen iki kerre iki
dört eder gibi mevcuddur ki, iş böyle oluyor.

İkinci Suret: Belâgatındaki İ’caz-ı Kur'anînin Hikmetini Beş Nokta'da
beyan edeceğiz.

Birinci Nokta: Kur'anın Nazmında bir Cezalet-i Hârika var. O nazım-
daki Cezalet ve Metaneti, "İşarat-ül İ'caz" baştan aşağıya kadar bu Cezalet-
i Nazmiyeyi beyan eder. Saatın Saniye, dakika, saati sayan ve birbirinin
nizamını tekmil eden ne ise, Kur'an-ı Hakîm'in herbir Cümledeki,
hey'atındaki Nazım ve Kelimelerindeki Nizam ve Cümlelerin birbirine
karşı münasebatındaki İntizamı öyle bir tarzda "İşarat-ül İ'caz"da âhirine
kadar beyan edilmiştir. Kim isterse ona bakabilir ve bu Nazımdaki Cezalet-
i Hârikayı bu surette görebilir. Yalnız bir-iki misâl, bir Cümlenin
hey'atındaki Nazmı göstermek için zikredeceğiz.
ِ
ِ
ِ
Meselâ: َ بَك ِ َ َ ر َ ب َ ع َ ذ ا َ ن َ مَ َ ف َ ح ة ْ ْ ٌ َ نَ مه َ تس َ َ م َ ئِ لو Bu Cümlede, azabı
ْ
ِّ ْ ْ َّ ن
dehşetli göstermek için en azının şiddetle tesirini göstermekle göstermek
ister. Demek taklili ifade edecek Cümlenin bütün heyetleri de bu taklile
ِ
bakıp ona kuvvet verecek. İşte َ لَ ئِ Lafzı, teşkiktir. Şek, kıllete bakar. َمَس
ْ
َّ
Lafzı, azıcık dokunmaktır. Yine kılleti ifade eder. َحف َ ن Lafzı maddesi, bir
َ
ة
ْ ٌ
kokucuk olup kılleti ifade ettiği gibi, sîgası bire delalet eder. Masdar-ı
merre tabir-i sarfiyesinde biricik demektir, kılleti ifade eder. َفنَةح daki
ٌ
ْ
tenvin-i tenkirî, taklili içindir ki, o kadar küçük ki, bilinemiyor demektir.
ِ
َ نم Lafzı, teb'iz içindir, bir parça demektir. Kılleti ifade eder. َبا ذع Lafzı;
ِ

ْ
ِ
nekal, ikaba nisbeten hafif bir nevi cezadır ki, kıllete işaret eder. َرَبَك
ِّ
Lafzı; Kahhar, Cebbar, Müntakim'e bedel yine Şefkati ihsas etmekle kılleti
işaret ediyor. İşte bu kadar kılletteki bir parça azab böyle tesirli ise, İkab-ı
İlahî ne kadar dehşetli olur kıyas edebilirsiniz diye ifade eder. İşte şu
Cümlede küçük heyetler nasıl birbirine bakıp yardım eder. Maksad-ı
küllîyi, herbiri kendi lisanıyla takviye eder. Şu misâl bir derece Lafz ve
maksada bakar.