Page 42 - Koku ve Tat Mucizesi

Koku ve Tat Mucizesi

re de ki bir ha ber ci dir ve sil ya yı hüc re za rı na bir leş ti ren ka nal la ra bağ la nır.
Bu du rum, ka nal la rın açıl ma sı na ve kal si yum iyon la rı nın sil ya nın içi ne gir -
me si ne yol açar. Kal si yum iyon la rı nın gi ri şi, klo rid ka nal la rı nın açıl ma sı na
ve klo rid iyon la rı nın sil ya dı şı na çı kış yap ma la rı na ne den olur. Böy le ce baş -
lan gıç ta ne ga tif yük lü olan hüc re yük süz du ru ma ge çer ve bir elekt rik sin -
ya li olu şur. Tek cüm ley le özet le mek ge re kir se, bir di zi kim ya sal re ak si yo -
nun so nu cun da elekt rik sin ya li or ta ya çı kar. Mey da na ge len sin yal de hüc -
re nin ak so nu bo yun ca ha re ket ede rek, ko ku so ğan cı ğı na ula şır.
Ba zı ko ku mo le kül le ri de cAMP ora nı nı et ki le mez ler, fa kat IP3 (ino -
si tol 1, 4, 5-trisp hosp ha te) kon sant ras yo nu nu yük sel tir ler ki, bu da hüc re -
de elekt rik sin ya li ni açı ğa çı ka ra cak iş lem le ri baş la tır. Bu hüc re sel ha ber -
leş me hat tı nın, re ak si yon zin ci ri ne iliş kin aşa ma lar he nüz an la şı la ma mış -
tır. 28 Bu na kar şın şu açık ça an la şıl mış tır ki, mi ni cik hüc re ler de ki ha ber leş -
me göz ka maş tı rı cı bir yapıya sahiptir.
Ko ku hüc re le ri nin bir ucun da bun lar olur ken, di ğer ucun da ki ak son -

lar da da şa şır tı cı iş lem ler mey da na gel mek te dir. Hüc re de açı ğa çı kan sin -
yal, ak son yo luy la ko ku so ğan cı ğı na ta şı nır. (Şekil 11) Bey nin ön bö lü mün -
de ki ko ku so ğan cı ğı na ulaş mak için, 10 ile 100 ara sın da ak son, bir de met
oluş tu rur ve top lu ca elek ke mi ği nin için den ge çer. He men dik ka ti mi zi
29
çe ken, elek ke mi ği nin ko ku si nir le ri nin ge çi şi ne ola nak ta nı yan de lik li ya -
pı sı dır. Ka fa ta sı nın bu bö lü mün de ki yapı, ko ku al ma da ki pek çok de tay -
dan sa de ce bi ri si dir. Ak si tak dir de, si nir le rin bir bir le riy le bağ lan tı kur ma -
la rı, do la yı sıy la ko ku al mak im kan sız ha le ge le cek ti. Ko ku sis te mi ni oluş -
tu ran tüm ay rın tı la rın ol ma sı, fa kat ke mi ğin ge çit ver me me si du ru mun -
da da hi ko ku ala ma ya cak tık. Hiç şüp he yok, söz ko nu su sis tem de ki her
de ta yın ol maz sa ol maz bir öne mi var dır.
Bu ger çek le ri tek bir cüm ley le özet le mek müm kün dür: Ko ku hüc re -
sin de ki ku sur suz ha ber leş me hüc re de ki özel düzenin so nu cu dur; bu dü-
zen de ya ra tı lış ta ki gör ke min sı nır sız de lil le rin den bi ri si dir.

40