Page 110 - Giáo lý Hôn Nhân

- Tổng kết chi thu, thanh toán nợ nần.
- Tổng kết kinh nghiệm sống, kinh nghiệm làm việc một năm qua.
- Chọn hƣớng sống hoặc chủ đề giáo dục gia đình trong năm mới.
- Dọn mình xƣng tội cuối năm.
- Cha mẹ đỡ đầu thăm nom nhắc nhở con thiêng liêng (các con thiêng liêng thì
chúc tết cha mẹ đỡ đầu dịp cuối năm hoặc đầu năm).
- Cũng nên dành một tuần lễ kết bó hoa thiêng liêng tạ ơn Thiên Chúa và cầu
cho nhau (gồm: dâng lễ, rƣớc lễ, đọc Lời Chúa, lần hạt, hy sinh...)
Những việc trên đây sẽ làm xong trƣớc ngày ăn bữa tất niên (vào ngày cuối
năm hoặc một ngày nào sớm hơn, tùy tiện). Bữa ăn này đƣợc coi nhƣ để kết toán
mọi chuyện: còn gì phải xin lỗi nhau, hoặc góp ý xây dựng đều nói hết trong dịp này,
để rồi ngày đầu năm sẽ không còn phải nhắc gì đến chuyện cũ, chỉ chúc tuổi nhau
thật vui vẻ.
Cũng nên nhân bữa ăn này mà trình bày chủ đề sống của năm tới và dự tính
trƣớc việc vui xuân của gia đình, thu xếp sao để trẻ em khỏi lây nhiễm thói xấu cờ
bạc ngoài xã hội.

3. Tƣởng nhớ gia tiên dịp Tết Nguyên Đán

Dịp Tết Nguyên Đán, trong những gia đình theo đúng tinh thần Việt Nam, ẩn
dƣới những niềm vui rộn rã đầu xuân là cả một thực tại linh thiêng trầm mặc đầy ắp
không gian: cõi hữu hình và cõi vô hình đan dệt vào nhau, ông bà tổ tiên đã khuất
nhƣ thể đang có mặt giữa con cháu một cách thân thiết, gần gũi, linh thiêng và đầy
an ủi. Có đƣợc bầu khí ấy là nhờ các nghi lễ rất nghiêm túc của phụng tự gia đình.
Các nghi lễ này mở đầu với giờ “cúng đón” (đón ông bà về ăn tết với con cháu)
vào ngày 29 hoặc 30 tết, và kết thúc với giờ “cúng đƣa” (tiễn chân ông bà) vào ngày
mùng 3 hay mùng 4 tết (có nhà cúng đƣa từ chiều mùng 2). Ngƣời Công giáo biết
rằng các linh hồn đã về với Thiên Chúa vẫn hiệp thông với các tín hữu ở trần gian
thƣờng xuyên, chứ không riêng mấy ngày tết, cho nên không có chuyện đón ông bà
về ăn tết và tiễn ông bà đi. Tuy nhiên, thiết tƣởng ngày nay cả nơi đại chúng ngƣời
không có đạo, không mấy ai còn hiểu hai chữ đón đƣa này theo nghĩa đen, nhƣng
hiểu theo một nghĩa tƣợng trƣng sâu sắc, nhằm xác định một thái độ nội tâm và
đánh dấu khoảng thời gian họ muốn dành để tƣởng nhớ gia tiên một cách thật sâu
đậm, khoảng thời gian họ muốn để cho tâm hồn lắng đọng trong niềm cảm mến biết
ơn.
Trong khoảng thời gian ấy, bàn thờ gia tiên lúc nào cũng có khói hƣơng, mỗi
ngày ngƣời ta cúng hai ba lần vào đúng giờ cả nhà quy định trƣớc. Mỗi gia đình có
một ngƣời trực ở nhà để giữ cho hƣơng đèn đƣợc liên tục, và lo nấu thức ăn, đúng
giờ thì bày lên bàn thờ, thành tâm cầu nguyện. Ngƣời trực đóng vai đại diện gia đình,
luôn ở trong tâm tình cung kính trƣớc sự hiện diện của anh linh tiên tổ, để bày tỏ
niềm biết ơn và tƣởng nhớ. Ngày nay, cả ngƣời không có đạo cũng không mấy ai còn
nghĩ ông bà tổ tiên cần “ăn tết”, nhƣng ngƣời ta thấy rằng sự túc trực để bày tỏ lòng
thành là điều cần thiết. Đó là một tâm tình rất thiêng liêng cao quý mà bầu khí của
các lễ nghi gia tiên đã đem lại.
Khi đón nhận các truyền thống tốt đẹp của dân tộc, ngƣời Công giáo nhằm đạt
đƣợc phần tinh hoa, chứ không vụ vào những hình thức rƣờm rà. Tuy vậy, trong mức
độ vừa phải, hình thức vẫn cần thiết. Để phục hồi và phát huy đƣợc bầu khí linh
thiêng thuận lợi cho tình cảm và hạnh phúc gia đình, rất cần giữ lấy những hình thức
diễn tả tối thiểu và chính yếu.

Giáo Lý Hôn Nhân Gia Đình / Ủy Ban Giáo Lý HĐGM.VN 110