Page 247 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

p: khẽ mím môi, điểm phát âm ở bờ trong của môi. Khi bật
mở hai môi cho hơi âm thoát ra, miệng không há rộng, âm
phát ra nghe cụt và sắc.

m: mím chặt môi, điểm phát âm ở giữa bờ môi giữ
cho hơi thoát lên hốc mũi. Âm phát ra, nghe âm vang ngân
dài nhờ há miệng và đẩy hơi lên mũi.

v: răng trên bật khỏi phía trong môi dưới

ph: cùng điểm phát âm của v, nhưng răng trên khẽ
chạm bờ trong môi dưới để chừa ra một kẽ hở nhỏ cho hơi
thở đẩy ra thoát qua được, tạo ra hơi âm cọ xát ngân dài
giống như tiếng ngáy của người ngủ say mà vẫn để hở môi.

x: mở môi, răng cửa dưới cắn chặt răng cửa trên,
đầu lưỡi chạm phía trong răng cửa dưới, nằm dưới lằn ranh
giữa hai răng cửa, đẩy hơi qua kẽ răng cửa vẫn cắn chặt,
tạo ra tiếng gió.

ch: như phát âm của x, nhưng thay vì hai hàm răng
cửa cắn chặt thì hàm răng dưới hạ bật xuống trong khi đó
đầu lưỡi đập vào mặt trong giữa hai hàm răng cửa, hơi đẩy
ra tạo thành âm-thanh tuy cọ xát song không sắc nhọn như
tiếng gió của x.

gi: hàm răng dưới để tự-nhiên chạm nhau cho răng
cửa dưới nấp sau răng cửa trên, đầu lưỡi ở vị-thế như điểm
phát âm của x, đẩy hơi âm ra trong lúc hàm dưới hạ xuống
cho răng cửa dưới lượn chạm sát (như vuốt xuống mặt trong
răng cửa trên), âm phát ra tiếng gió vừa khi hai răng cửa
trên và dưới chạm sát nhau.

246