Page 252 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

- Khác nhau vì khi phát âm, tuy cử-động của lưỡi có
biến-đổi song điểm chủ-yếu và rõ-rệt nhất, đặc-thù nhất là
cử-động của môi, miệng răng, hàm khác nhau.

Khi phát ra âm a, o, u, xoang miệng mở lớn, hàm và răng hở
rộng ra, bắt đầu từ a rồi thu hẹp dần tới u thì chúm môi lại,
nhưng dù chúm môi để phát ra âm u, thì hàm và răng vẫn
hở, âm phát ra trong xoang miệng vẫn chiếm một thể-tích
lớn. Sự vận dụng môi, miệng, hàm khi phát ra âm a, o, u
được minh-họa như sau:

Khi phát ra âm i, e thì môi, miệng, răng, hàm khép lại dần
để môi kéo dài ra hai bên mép, xoang miệng bé đi và xẹp
hẳn xuống khiến thể-tích âm trong miệng nhỏ đi, âm phát ra
giảm cường-độ so với loại mẫu-âm a, o, u. Sự vận dụng của
môi, miệng, răng, hàm trong trường-hợp này được minh-họa
như sau:

Chính vì thế cho nên với các vần bắt đầu bằng những mẫu-
âm a, ă, â, ô, ơ, u, ư, nếu khởi sự phát ra âm cờ thì phụ-âm
đầu từ là mẫu-tự c. Âm cờ của mẫu-tự này phát ra nhanh,
ngắn, nhẹ hơn so với mẫu-tự k. Còn các vần bắt đầu bằng
những mẫu-âm i, y, e, ê nếu khởi sự phát ra âm cờ, thì phụ-
âm đầu là mẫu-tự k. Âm cờ của mẫu-tự k phát ra chậm, sắc
và mạnh hơn, khả dĩ đẩy cho các âm (i, y, e, ê) nhẹ yếu này
được bật ra mạnh.

251