Page 284 - Tiếng Việt Tuyệt Vời
P. 284
Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh
Về hai âm ă, â, các âm đơn đặc-biệt này tự nó đứng một
mình không tạo nên vần, phải cần tới các phụ-âm cuối mới
tạo nên vần.
Khi đọc là á cho ă và ớ cho â, thực ra chỉ là cách gọi tên, về
ngữ-học đó không phải là cách phát-âm, vì âm hay ăm mà
đọc là ớ-mờ ơm hay á-mờ ăm thì không ký-âm đúng.
Các dấu trên chữ ă và dấu ^ trên chữ â hay dấu râu của
chữ ơ chỉ là những dấu chữ (ký-hiệu) ghi nhận một cách đọc
khác, tạo ra một nguyên-âm khác chứ không phải là những
dấu giọng diễn-tả cung bậc âm-sắc như năm dấu: sắc, ngã,
hỏi, nặng, huyền.
Các ký-hiệu này có tính-cách tượng-hình.
Từ a tới ă, dấu hiệu hình-dung cách cử-động miệng
thay vì mở to như a thì - theo hình-tượng của dấu - xoang
miệng xẹp xuống, hai hàm răng gần sát nhau để cho miệng
kéo rộng sang hai bên mép, âm của ă trở thành "a mạnh",
khép ngắn và sắc hơn; như vậy khi ghép với "n cuối" chẳng
hạn thì đương-nhiên phát đúng ra âm ăn.
Từ a tới â, dấu ^ hình dung cử-động miệng đang từ a mở
to, bỗng thu vào giữa để cho âm a trở thành "ơ mạnh"
phátra nghe khép ngắn và sắc hơn vì như hình tượng của
dấu hiệu ^, xoang miệng co vào, mở lên theo hình bầu-dục
thẳng đứng và cao hơn so với xoang miệng của ơ.
283
