Page 287 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

lột hết tình ý, tư-tưởng gói ghém trong ngôn-ngữ. Đấy là
cách phối-trí thanh và nhịp điệu.

Như đã nói, sự phối-trí đòi-hỏi phải lựa tiếng chọn từ, hoặc
bỏ bớt, hoặc thêm vào, hoặc thay bằng từ khả-xúc hơn. Trở
lại những ví-dụ đã kể ra ở bên trên: tả cây thông chẳng hạn.
Sơ-khởi, một đoạn văn viết như sau:

"Mỗi người trong chúng ta ai cũng đã có lần lên trên một đồi
thông hoặc dạo chơi bên bờ suối, có hàng thông cao, nghe
tiếng thông reo vi-vu."

Câu văn kể ra cũng đã có nhạc trầm bổng, song không réo-
rắt vì có nhiều dấu nhạc thừa, hay thiếu, vì không có nhịp
điệu tức là chưa ngắt nhịp thích-hợp, do câu văn còn rườm-
rà lủng-củng. Như vậy phải gia-giảm hay thay tiếng đổi từ.

" Ta đã từng nghe tiếng thông reo trên ngọn đồi
quang- đại.
Ta đã từng nghe tiếng thông reo bên dòng nước
thanh- hương”
(Nguyễn Tất-Thứ)

Câu văn rõ là hai câu nhạc đối-xứng. Câu trên dứt bằng nốt
trầm nặng gieo, bởi thêm vào từ "quang-đại". Câu dưới lập
lại dáng đi của câu trên, rồi đang từ nốt thật trầm (giòng)
vụt đi lên (nước) và dứt bằng hai tiếng phù-bình-thanh
(thanh-hương) với âm-hưởng ngân dài. Trong mỗi câu, nhạc
vừa lên cao chợt đổ xuống thấp rồi lại vút lên cao và đang
dàn trải chơi-vơi chợt lại gieo xuống. Cái dáng bổng trầm,
trầm bổng, lửng-lơ cứ thế mà đổi thay tiếp-diễn. Hai từ "ta

286