Page 288 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

đã" đọc nhanh ở giọng cao bắt liền xuống tiếng "từng" ở
dưới thấp, dằn giọng vào phách, rồi bắt liền ngay sang nhịp
khác nhấn mạnh ở từ "tiếng", dứt phách nhẹ êm ở từ
"thông". Phách tiếp mở ngay vào bằng giọng mạnh của âm
"reo" lơ-lửng kéo liền hai tiếng "trên ngọn" lướt nhanh rồi rơi
mạnh xuống giọng trầm của tiếng "đồi", dứt phách nhẹ bằng
giọng hắt lên của tiếng "quang", để rồi kết-thúc câu văn
bằng phách cuối với nốt nhạc lắng xuống thật trầm của từ
"đại".

Thanh và nhịp tuỳ theo tình ý mà đổi thay:

Cũng có lúc mưa dồn sóng vỗ,
Quyết ra tay buồm lái với cuồng-phong.
Chí những toan xẻ núi lấp sông,
Làm nên đấng anh-hùng đâu đấy tỏ.
Đường mây rộng thênh-thênh cử bộ,
Nợ tang bồng trang trắng vỗ tay reo.”
(Nguyễn Công-Trứ)

Trong bài thơ trên, bốn câu đầu, âm-thanh nhịp điệu rõ ra
cái giọng khắc-khổ nói lên cuộc chiến-đấu cam-go khi đối-
diện với những thách-đố lớn-lao khắc-nghiệt. Chính là do sự
tận-dụng trắc-thanh liên-tiếp (cũng có lúc, sóng vỗ, quyết,
lái, chí những, xẻ núi) lẫn với những tiếng trầm-bình xen kẽ
như thác nước đang từ trên cao chợt nghe đổ xuống vực
thẳm, rồi dội vút lên cao trở lại

Chính là do sự lựa chọn các tiếng có âm-vận phức-tạp khó
đọc như: quyết, buồm, cuồng, toan, hoặc những phụ-âm

287