Page 293 - Tiếng Việt Tuyệt Vời

Tiếng Việt Tuyệt-Vời Đỗ Quang-Vinh

Nhưng nếu là "hay-ho" thì hơi văn dàn trải thanh-thoát hơn.
Vả chăng "hay-ho" vẫn mang một ý-nghĩa khác hơn là "hay".
"Hay-ho" vẫn đượm cái vẻ trào-phúng dí-dỏm, "hay-ho" vẫn
kém hay hơn là "hay".

"Chẳng hay-ho / cũng húng-hắng / lấy một bài"

Không phải chỉ trong khi viết văn làm thơ, người ta mới gọt
giũa, chọn lời đổi tiếng như thế, mà trong ngôn-ngữ bình-
thường, người ta cũng tự-nhiên tìm cách sao cho lời được
truyền-cảm dễ nghe.

Nếu nói "bày bừa cho nhà rác" hay "dọn sạch rác" không
thôi, thì câu nói cụt-ngủn, không có âm-điệu, ta nói: "bày
bừa cho rác nhà" hay " dọn-dẹp nhà-cửa cho sạch rác-rưởi",
nghe vẫn êm tai hơn. Rồi khi gặp trường-hợp có rác ở ngoài
cống rãnh dơ bẩn hơn, người ta nói "rác-rến" để phân-biệt
với rác trong nhà ngoài sân. Đổi tiếng "nhà" xuống sau, hay
thêm những tiếng "rưởi, rến" đệm sau tiếng "rác", ấy là kỹ-
thuật phổ nhạc cho lời, là cách sáng-tạo cho ngôn-ngữ được
phát-triển không ngừng.

Kỹ-thuật này được tận-dụng dễ-dàng là nhờ cấu-trúc và âm-
sắc của từ như đã đề-cập khi biện-minh trong các đoạn
trước, rằng: tiếng Việt phong-phú giàu từ, giàu tứ và duyên-
dáng du-dương vì chứa sẵn nhạc-tính trong lời. Kỹ-thuật này
không do công-thức nào nhất-định mà do óc sáng-tạo, do
cảm-hứng nó đã thấm sâu từ trong nguồn-cội chủng tộc mà
bản sắc vốn phóng-khoáng tự-do, ưa phiêu-lưu giang-hồ
lãng-tử, ưa:
“Gươm giàng nửa gánh, non sông một chèo”
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

292