Page 14 - การบริหารจัดการน้ำ

3 ฝายชะลอความชุมช ้น : สรางน้ำใหผืนปา

รูปแบบและลักษณะ Check Dam นั้น ไดพระราชทานพระราชดำรัสวา
“...ใหพิจารณาดำเนินการสรางฝายราคาประหยัด โดยใชวัสดุราคาถูกและหางายในทองถิ่น เชน แบบหินทิ้ง
คลุมดวยตาขายปดกั้นรองน้ำกับลำธารขนาดเล็กเปนระยะๆ เพื่อใชเก็บกักน้ำและตะกอนดินไวบางสวน โดยน้ำ
ุ
ที่กักเก็บไวจะซึมเขาไปในดินทำใหความชุมชื้นแผขยายออกไปทั้งสองขาง ตอไปจะสามารถปลูกพันธไมปองกันไฟ

ุ
พันธไมโตเร็ว และพันธไมไมทิ้งใบ เพื่อฟนฟูที่ตนน้ำลำธารใหมีสภาพเขียวชอุมขึ้นเปนลำดับ...”
ุ

ฉะนั้น จะเห็นวาการกอสรางฝายตนน้ำลำธาร หรือ Check Dam จึงเปนแนวทางหรือวิธีหนึ่งในการฟนฟู
สภาพปาไมบริเวณตนน้ำลำธาร เพื่อคืนความอุดมสมบูรณและทำใหเกิดความหลากหลายดานชีวภาพ (Bio diversity)
แกสังคมของพืชและสัตว ตลอดจนนำความชุมชื้นมาสูแผนดิน

ภาพจากกองสื่อสาร : ฝายตนน้ำ
ตัวอยางความสำเร็จ
โครงการกระบวนการแกนหมุนลุมน้ำวัง จังหวัดลำปาง โดยกรมทรัพยากรน้ำ เกิดขึ้นเพื่อแกไขปญหา
การขาดแคลนน้ำอุปโภคบริโภคของประชาชนในชนบท สรางความรู ความเขาใจ และกลไกการขับเคลื่อน
การบริหารจัดการน้ำในลักษณะเครือขาย และระดมพลังจากทุกภาคสวน
รวมทั้งเสริมสรางพลังประชาชนในพื้นที่ลุมน้ำใหมีขีดความสามารถในการ

พัฒนาการเก็บกักของแหลงน้ำที่มีอยูเดิม และปรับปรุงแหลงน้ำธรรมชาติ
ซึ่งปจจุบันทองถิ่นตาง ๆ ทุกภาคของประเทศไทยพบกับสภาพปญหา
การขาดแคลนน้ำที่ใชในการอุปโภคและบริโภค อันเปนผลมาจากปริมาณน้ำที่มีอยู
ในธรรมชาติ ไดแก น้ำฝน น้ำผิวดิน และน้ำบาดาล ลดลงจนไมสามารถ
แบงปนไดทั่วถึง ซึ่งมีผลกระทบทำใหเกิดปญหาน้ำเสียหรือมลพิษทางน้ำขึ้น
หรือในบางปก็พบกับสภาพความเสียหายที่เกิดจากปริมาณน้ำที่มากเกินไป

จนเกิดภาวะน้ำทวมพื้นที่การเกษตรและพื้นที่อยูอาศัยของชุมชน ทำให
ทรัพยสินและพื้นที่ชุมชนเสียหาย เหลานี้ลวนเปนวิกฤตการณเกี่ยวกับน้ำ
ซึ่งเปนทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญตอการดำรงชีวิตและการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ

14 ประมวลสาระนารูเรื่อง “น้ำ”