Page 8 - Di san van hoa An Duong

TỔNG QUAN DI SẢN VĂN HÓA

HUYỆN AN DƯƠNG

An Dương là địa danh có từ rất sớm trong sử sách của dân tộc. Theo Nho tự,
An Dương (安陽) có nghĩa là vùng đất bình yên và tươi sáng. Theo sách “Địa chí Hải
Phòng”, tập 1, xuất bản năm 1990, với tư cách là một đơn vị hành chính cấp huyện,
An Dương được thành lập vào niên hiệu Quang Thuận thứ 10 (1469), triều vua Lê

Thánh Tông.

An Dương lúc thành lập là một trong 7 huyện thuộc phủ Kinh Môn, trấn Hải
Dương. Hải Dương là trấn phía Đông, một trấn quan yếu trong tứ trấn bảo vệ cho
kinh thành Thăng Long. Thời Lê, huyện An Dương có 63 xã. Triều Nguyễn hình

thành đơn vị hành chính cấp tổng, đời Gia Long, An Dương có 9 tổng, 64 xã. Năm
1837, thời Minh Mạng, tỉnh Hải Dương thành lập thêm phủ Kiến Thụy, An Dương
thuộc phủ Kiến Thụy (phủ này duy trì đến năm 1945). Từ đời Tự Đức đến đời Đồng

Khánh có 9 tổng, 63 xã, thôn. Năm 1901, có 9 tổng, 75 xã (thêm tổng Quỳnh
Hoàng). Sau đó huyện An Dương nhận thêm 3 tổng là Vụ Nông, Hà Nội, Ngọ
Dương. Lỵ sở của huyện An Dương đặt tại xã Tri Yếu (nay thuộc xã Đặng Cương),

năm 1864 chuyển về xã Lực Hành (nay thuộc phường Đằng Lâm, quận Hải An).
Thời thuộc Pháp đến nay ở vị trí hiện tại.

Thời gian trước khi Pháp thành lập thành phố Hải Phòng, toàn bộ phần
đất các quận Hồng Bàng, Lê Chân, Ngô Quyền, Hải An ngày nay đều thuộc
huyện An Dương. Ngày 11-9-1887, tỉnh Hải Phòng được thành lập, trên cơ sở

một phần đất của tỉnh Hải Dương, gồm các huyện An Dương, An Lão, Kiến Thụy
(có cả Đồ Sơn, Dương Kinh), Thủy Nguyên, Tiên Lãng. Tỉnh lỵ đặt tại Ninh Hải

(khu vực trụ sở Ủy ban nhân dân thành phố hiện nay). Ngày 19-7-1888, Toàn
quyền Đông Dương ra Nghị định thành lập Hội đồng thành phố Hải Phòng.
Thành phố Hải Phòng, nằm trong tỉnh Hải Phòng, có diện tích 13 ha của khu
“nhượng địa”, được xếp là thành phố loại 1 như Hà Nội và Sài Gòn. Ngày 01-10-

1888, vua Đồng Khánh ra Đạo dụ nhượng thành phố Hải Phòng cho Pháp. Tỉnh
lỵ tỉnh Hải Phòng chuyển sang làng Phù Liễn, tổng Phù Lưu, huyện An Lão.

Mười năm sau, ngày 31-01-1898, Toàn quyền Đông Dương ra Nghị định tách
thành phố Hải Phòng ra khỏi tỉnh Hải Phòng và đặt làm 2 đơn vị hành chính

DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG 8