Page 726 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)
P. 726
726 Ñòa chí Quaûng Yeân
theo thống kê, trên địa bàn thị xã Quảng Yên có 145 bia đá, 12 chiếc chuông đồng khắc
chữ, 25 gia phả cùng nhiều bức hoành phi, câu đối, bài vị .
(1)
Văn bia: Tại Quảng Yên, có nhiều văn bia khắc chữ Hán Nôm ghi lại tên tuổi, học vị
các danh nhân địa phương hoặc ghi chép lại thần tích về vị Thành hoàng làng, những
việc đại sự như: xây dựng, tu bổ đình, đền, miếu, đắp đê và bia gia phả dòng tộc. Đa số
bia ở Hà Nam được lập vào thời Nguyễn với 48 tấm bia, còn lại là một số tấm bia có niên
đại sớm: 2 tấm bia thời Lê sơ, 4 tấm bia thời Mạc, 7 tấm bia thời Lê trung hưng, 2 tấm
bia thời Tây Sơn và 8 tấm bia không rõ niên đại. Các văn bia hiện nay được lưu giữ chủ
yếu tại các đình, chùa và nhà thờ dòng họ.
Gia phả: Hầu hết các dòng họ trên địa bàn Quảng Yên đều có gia phả, ghi lại quá
trình tổ tiên từ nhiều nơi về đây quai đê lấn biển, khai đất, lập làng. Bên cạnh các bản
gia phả dòng tộc, một số dòng họ còn lưu lại được những bản diễn ca tộc phả như: bản
“Trường ca sáng nghiệp Tiên Công” trích thế phả tộc Vũ (của ông Vũ Huy Trung), bản
“Diễn ca tổng phả” do cụ Bùi Huy Ngoạn biên soạn từ thời Lê nguyên văn chữ Hán (tới
thời Nguyễn dịch thành thể lục bát dài 232 câu) trở thành một bản diễn ca có giá trị về
nhiều mặt, giúp thế hệ sau hiểu rõ hơn về mảnh đất này, từ cuộc di cư các vị Tiên Công
tới quá trình gian khổ khai hoang lập làng, đến việc phân chia ruộng đất, nơi thờ tự, các
nghi thức tế lễ cùng những trò chơi ngày hội...
“... Nhởn nhơ tay lái tay chèo
Vào ngòi ra bể sớm chiều thênh thang
Tháng ngày gieo lưới chài quăng
Sông Tranh, Sông Tráp, Sông Đằng, Sông Trong
Bãi rừng bát ngát mênh mông
Phù sa một dải phía sông Bạch Đằng
Gò cao, đượng, đống, đất bằng
Ra vào thuận tiện xem chừng nước non
Đêm mưa tiếng ếch kêu giòn
Chắc rằng tụ hội nước non nơi này
Bạn phường bàn việc định ngày
Tìm xem nơi đây nước ngọt thế nào
Sương mai kẻ cuốc người đào
Nước phun trong vắt, ngọt ngào niềm vui
Hân hoan giòn giã nói cười
Trai vui sức vật, gái vui hát hò
(1) Ủy ban nhân dân thị xã Quảng Yên: Báo cáo thành tích bảo tồn và phát huy di sản văn nghệ dân gian
5 năm 2008 - 2013, 2013, tr.1.
