Page 727 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn V: Vaên hoùa - Xaõ hoäi  727

Cùng nhau xây dựng cơ đồ

Đắp đê lấn biển, đào hồ, phát cây
Tạc truyền Hồ Mạch ở đây

Trai hăng chài lưới, gái say ruộng vườn

Dãi dầu một nắng hai sương

Trải bao dông tố nước non vơi đầy...”
Hương ước: là bản ghi chép các điều lệ (những quy tắc xử sự chung) mang tính bắt
buộc phải tuân thủ, thiết lập nhằm điều chỉnh liên quan đến đời sống cư dân một làng.
Đây được xem là văn bản pháp lý đầu tiên của các làng xã nhằm góp phần điều hòa các
mối quan hệ xã hội trong cộng đồng. Tại Viện Nghiên cứu Hán Nôm còn lưu giữ được
bản khoán lệ của các làng với tiêu đề: “Hà Nam tổng các xã khoán lệ”, Viện Thông tin
Khoa học xã hội có một số bản hương ước của các xã như: xã Trung Bản, xã Yên Đông,
xã Phong Cốc, xã Lưu Khê... của tổng Hà Nam, Yên Lập, Trạp Khê... của tổng Hà Bắc.

Sắc phong: là văn bản của nhà vua phong chức tước cho quý tộc, quan chức, khen
thưởng những người có công, các vị thần được thờ ở đình, đền, miếu, nhà thờ họ... Tại
Quảng Yên có một số lượng lớn sắc phong đang được bảo quản, lưu giữ ở đình, đền, nhà
thờ dòng họ. Đây là cơ sở giúp chúng ta hiểu thêm về lịch sử - văn hóa dân gian, bên cạnh
đó cũng thể hiện đặc trưng của thư pháp Hán Nôm và sự biến đổi qua các thời kỳ lịch sử.

Câu đối, đại tự: đại tự là những tấm bảng được treo trên bàn thờ, được nghệ nhân
chạm khắc họa tiết và khắc những chữ Hán (gồm 3 đến 4 chữ) lớn mang nhiều ý nghĩa
sâu sắc: bày tỏ lòng thành kính, tôn trọng của con cháu đối với những người có công với
đất nước, tổ tiên... Câu đối là thể loại mang tính biền ngẫu, dùng thể thức đối đôi (có ý
nghĩa đối lập, thành đôi) mà thể hiện ý nghĩa, tư tưởng. Các di tích tại Quảng Yên đang
lưu giữ khoảng 1.500 câu đối, đại tự, đây có thể coi là một di sản quý báu mà ông cha
ta truyền lại, có ý nghĩa lớn trong văn hóa tâm linh, răn dạy con cháu luôn phải nhớ về
cội nguồn.
2. Văn học viết từ thế kỷ XX đến nay

Từ khi đất nước thống nhất đến nay, hoạt động sáng tác văn học ở Quảng Yên có điều
kiện để phát triển, với nhiều tác giả tiêu biểu có nhiều đóng góp cho nền văn học Quảng
Yên như: Sỹ Hồng, Lê Toán, Lê Hữu Lịch, Lê Duy Thái, Trần Quang Vinh, Dương
Phượng Toại, Lê Cường, Lương Liễm, Nguyễn Hữu Lững, Vũ Tháp, Nguyễn Đức Gắng...

Nhà văn Sỹ Hồng (1938 - 2000): tên thật là Đặng Văn Tự, quê ở phường Cộng Hòa,
thị xã Quảng Yên. Hơn 40 năm cầm bút, ông đã có một gia tài văn chương với 16
tập tiểu thuyết và 7 tập truyện ngắn. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông như: Người
yêu của Lệ, Thành phố thời mở cửa, Ảo ảnh, Bốn bề gió thổi... Trong đó, tiểu thuyết
“Thành phố thời mở cửa” đạt giải thưởng chính thức của cuộc thi tiểu thuyết do Liên
đoàn Lao động Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức năm 1997 - 1998. Ông cũng 4 lần được
trao giải thưởng Văn nghệ Hạ Long và là một trong những nhà văn có số lượng trang
in nhiều nhất ở Quảng Ninh.