Page 75 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 75
“Ampun!” murid-muridé, sajaba Gedé Wiramiwaha, sibarengan masaut.
“Yén sampun bakta mriki!”
Pagrudug murid-muridé ané suba suud ngambar ngojog genahné Pak
Guru Gusti Sukamiwaha malinggih. Gedé Wiramiwaha nu negak di tongosné.
Bengong. Sing aséna, potlot ané gisina uli tuni, ulung ka bataran kelasé.
olih: IDK Raka Kusuma
2. Lengkara Basa Bali
Sajeroning makumiwahg-kumiwahg pustaka, kakeniang pangertian
lengkara punika wantah pupulan kruna sané ngwetuang artos sampun tingas
pisan. Pangertian lengkara kadi punika mabuat pisan karyanang tetimbang,
duaning wénten makumiwahg satuan lingual sané kawangun antuk akruna dados
kawastanin lengkara. Ngiring uratiang conto puniki: Pan Sari, ditu, lan nyakan,
soang-soangnyané dados pinaka lengkara yéning marupa panyawis saking
pitakén sakadi conto puniki. (1) Nyén ajak mai? (2) Dija alih sampiné? (3) I Mémé
sedek ngudiang? Panyawis maka tetiga lengkarané punika soang-soang dados
kawangun olih akruna sakadi lérétan kruna ring ajeng.
Mapaiketan ring parindikan ring ajeng, teges lengkara kaketus saking
Tata Bahasa Baku Bahasa Indonesia, inggian punika wimiwahg pinih malit
saking ujaran utawi teks (wacana) sané ngwetuang pikayunan sané jangkep
manut ketatabahasaan. Sajeroning wangun bebaosan (lisan), lengkara setata
kadulurin antuk titi nada, wénten panyelag olih jeda, katutup olih intonasi
pamragat, lan kamiletin olih kesenyapan sané nénten nadosang asimilasi suara
dados panyelag. Sajeroning wangun sasuratan nganggé aksara Latin, lengkara
kakawitin antuk aksara kapital lan katutup olih tanda titik, pitakén, utawi tanda
seru; samaliha prasIda taler kawewehin antuk makumiwahg-kumiwahg tanda
pangwacén marupa spasi, makadi koma, titik koma, titik dua, lan apasang garis
péndek sané ngapit wangun-wangun seselikan.
Manut taler saking cakepan sané wénten, kakuwuban wimiwahg Tata
Lengkara nguwub bebaosan frase, klausa, lan lengkara. Mapaiketan ring
pangertian ring ajeng, ring sor puniki sasIda-sIdaan titiang pacang ngaturang
63