Page 76 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 76
parindikan tigang wimiwahg (frase, klausa, lan lengkara) basa Bali punika sané
pinaka bantang bebaosané mangkin. Samaliha, maka tetiga punika saling
makilitan saling mapaiketan, nénten dados kapasahang niri-niri.
2.1 Pepaosan Frase
Frase, ngranjing wewimiwahgan pangweruh tata kruna. Sajeroning
wimiwahg puniki pacang kabaosang pangertian frase, cecirénnyané lan makéh
struktur fraséné punika. Satuan gramatik frase sering kawangun olih kekalih
kruna utawi lintang, ngawinang frase taler kawastanin kumpulan (pupulan) kruna.
Wangun frase prasIda kacihnayang antuk nganggén prinsip unsur langsung (UL).
Konstruksi sintaksis, frase lan lengkara ketahnyané kawangun antuk kekalih
(UL). Sajeroning frase lan lengkara, makéh UL pateh, sakéwanten makéh
konstruksi sané wénten sajeroning makekalih wangun punika mabinayan. Sayan
panjang wangunnyané, sayan akéh taler unsur sané ngwangun. Ngiring uratiang
lengkara (4) ring sor puniki!
(4) I Madé nongos di Badung ngajak somah muah pianaknyané.
Lengkara ring ajeng kawangun olih duang unsur: I Madé nongos di
Badung lan ngajak somah muah pianaknyané. Salanturnyané, pupulan kruna I
Madé nongos di Badung kawangun antuk kekalih unsur, inggih punika I Madé
nongos lan di Badung. Pupulan kruna I Madé nongos kawangun antuk unsur
kekalih, I Madé lan nongos. Samaliha, pupulan kruna di Badung kawangun
antuk unsur kekalih, inggih punika di lan Badung.
Pupulan kruna ngajak somah muah pianaknyané, kawangun taler
saking unsur kekalih, ngajak lan somah muah pianaknyané. Pupulan kruna
somah muah pianaknyané, kawangun olih kekalih unsur, inggian punika
somah lan pianaknyané.
2.2 Cecirén Frase
Mangda prasIda minayang satuan frase ring satuan sané tiosan mabuat
kauningin cirin-cirin frasené punika. Yéning sampun uning cirin-cirin frasené
prasIda pacang minayang satuan puniki, utaminipun ring kruna satma.
(a) Cecirén Artos
64