Page 76 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 76

parindikan tigang wimiwahg (frase, klausa, lan lengkara) basa Bali punika sané

                        pinaka  bantang  bebaosané  mangkin.  Samaliha,  maka  tetiga  punika  saling
                        makilitan saling mapaiketan, nénten dados kapasahang niri-niri.




                        2.1 Pepaosan Frase


                               Frase,  ngranjing  wewimiwahgan  pangweruh  tata  kruna.  Sajeroning
                        wimiwahg puniki pacang kabaosang pangertian frase, cecirénnyané lan makéh
                        struktur  fraséné  punika.  Satuan  gramatik  frase  sering  kawangun  olih  kekalih

                        kruna utawi lintang, ngawinang frase taler kawastanin kumpulan (pupulan) kruna.
                        Wangun frase prasIda kacihnayang antuk nganggén prinsip unsur langsung (UL).

                        Konstruksi  sintaksis,  frase  lan  lengkara  ketahnyané  kawangun  antuk  kekalih
                        (UL).  Sajeroning  frase  lan  lengkara,  makéh  UL  pateh,  sakéwanten  makéh
                        konstruksi sané wénten sajeroning makekalih wangun punika mabinayan. Sayan

                        panjang wangunnyané, sayan akéh taler unsur sané ngwangun. Ngiring uratiang
                        lengkara (4) ring sor puniki!

                        (4) I Madé nongos di Badung ngajak somah muah pianaknyané.
                               Lengkara  ring  ajeng  kawangun  olih  duang  unsur:  I  Madé  nongos  di
                        Badung lan ngajak somah muah pianaknyané. Salanturnyané, pupulan kruna I

                        Madé nongos di Badung kawangun antuk kekalih unsur, inggih punika I Madé
                        nongos lan di Badung. Pupulan kruna I Madé nongos kawangun antuk unsur
                        kekalih,  I  Madé  lan  nongos.  Samaliha,  pupulan  kruna  di  Badung  kawangun

                        antuk unsur kekalih, inggih punika di lan Badung.
                               Pupulan  kruna  ngajak  somah  muah  pianaknyané,  kawangun  taler
                        saking  unsur  kekalih,  ngajak  lan  somah  muah  pianaknyané.  Pupulan  kruna

                        somah  muah  pianaknyané,  kawangun  olih  kekalih  unsur,  inggian  punika
                        somah lan pianaknyané.


                        2.2  Cecirén Frase
                               Mangda prasIda minayang satuan frase ring satuan sané tiosan mabuat

                        kauningin  cirin-cirin  frasené  punika.  Yéning  sampun  uning  cirin-cirin  frasené
                        prasIda pacang minayang satuan puniki, utaminipun ring kruna satma.

                        (a) Cecirén Artos



                            64
   71   72   73   74   75   76   77   78   79   80   81