Page 77 - Kelompok_Kompetensi_G_Makarya_Sembrama_Wacana_Puisi_miwah_Geguritan
P. 77
Saking data kakeniang pupulan kruna anak tua. Satuan punika
kawangun olih duang unsur, inggih punika unsur anak lan tua. Sadéréng
pupulan kruna puniki ngranjing ring konstruksi sané jimbaran, inggih punika
lengkara, pupulan unsur puniki madué arti kekalih, kapertama maartos i rerama
(yayah-réna) lan sané ping kalih maartos anak sané lingsir. Pabinayan artos kadi
punika prasIda katerangang saking konstruksi lengkara kadi ring sor puniki.
Komang Rusna tusing ngelah anak tua
Ada anak tua ngaba sok gedé
Conto lengkara (5) ring ajeng, pupulan kruna anak tua yén selehin saking
artosnyané, majanten pupulan kruna punika madaging artos asiki, inggih punika
rerama (yayah-réna). Duaning pupulan kruna punika madué artos asiki, wangun
punika kabaos kruna satma nénten frase. Ring lengkara nomer (6), pupulan
kruna anak tua, yén selehin saking artosnyané nyantenang artos anak sané
lingsir. Niki maartos, artos sané kawedarang wantah artos saking makasami
kruna sané dados unsur pupulan krunané punika. Duaning asapunika, pupulan
kruna anak tua saking lengkara nomer (6) boya ja kruna satma, sakéwanten
frase.
Manut kadi panyelehan ring ajeng, prasIda kasimpulang, saking cacirén
artos, frase punika madaging artos sakwéh kruna sané dados unsurnyané.
(b) Cecirén Wangun
Cecirén wangun dados kaselehin saking unsur-unsur sané ngwangun
frase punika, paiketan antarunsuripun, lan panglimbaknyané. Konstruksi sintaksis
dados kabaosang frase utawi kruna satma sasampun kaselehin unsur sané
ngwangun.
Sakadi conto lengkara (5) ring ajeng, pupulan anak tua sané marupa
kruna satma, unsur-unsurnyané nénten dados kaselipin kruna tios. Yéning
paksayang nyelipin kruna tios pantaraning unsur punika, kruna punika nénten
malih ngranjing dados kruna satma, sakéwanten dados frase. Upami, yéning
unsur anak tua kasisipin kruna ané pantaraning unsurnyané, wangun punika
dados anak ané tua. Wangun punika nénten malih dados kruna satma duaning
artosnyané nénten kari i rerama (yayah-réna) sakéwanten sampun maartos anak
sané lingsir lan wanguné puniki kabaos frase. Duaning asapunika, cecirén
wangun frase basa Baliné punika wantah marupa konstruksi sintaksis, sané
65