Page 199 - 206206ebbd60d49765e8b3fbf5adc1e6_1_tmp

ngậm ngùi cho gần 1.800 tù nhân chính trị thuộc trại A Nam
Hà hồi bấy giờ. Mặc dù có lệnh cấm, nhưng anh em trại viên
vẫn công khai tổ chức tang lễ cho anh. Anh là tín đồ Công
giáo nên được các Linh Mục tù nhân tổ chức tang lễ theo nghi
thức Công giáo, là điều đương nhiên nhưng các Thượng Tọa
tù nhân, để bày tỏ lòng quý mến và kính trọng anh, họ cũng
tổ chức tang lễ theo nghi thức Phật giáo, gõ mõ tụng kinh cầu
siêu cho linh hồn anh. Tuy nhiên, cảm động nhất và gây ấn
tượng sâu xa hơn hết vẫn là bản nhạc ‘‘Sông Ðáy Ngậm Ngùi’’
của ông Nguyễn Lợi, một ký giả tù nhân, xúc động trước sự
ra đi biền biệt của anh, đã sáng tác để tưởng niệm nhà ái quốc
chân chính Hoàng Xuân Tửu (dòng sông Ðáy chảy ngang qua
Trại Mễ, thuộc Tổng Trại Nam Hà, nơi anh Hoàng Xuân Tửu
được chuyển đến điều trị vào những ngày cuối của cuộc đời).
Theo ông Nguyễn Văn Khoảnh, một sĩ quan tù nhân, bạn rất
thân của ký giả Nguyễn Lợi, bản ‘‘Sông Ðáy Ngậm Ngùi’’ đã
được anh em tù nhân phổ biến rộng rãi trong toàn phân trại
A Nam Hà, chính ông Khoảnh đã nhiều lần hát bản nhạc này
cho nhiều trại viên cùng nghe và do bản nhạc được phổ biến
gần như công khai nên ký giả Nguyễn Lợi đã bị biệt giam trên
3 tháng! Sau đây là bài thơ ‘‘Sông Ðáy Ngậm Ngùi’’ của ký
giả Nguyễn Lợi do chính ông phổ nhạc (bài hát này được ông
Nguyễn Văn Khoảnh hiện ở Oklahoma City, cố nhớ lại nhưng
vẫn chưa đầy đủ. Người viết bài này rất mong được quý vị
đã từng là tù nhân chính trị tại phân trại A Nam Hà cùng thời
điểm với anh Hoàng Xuân Tửu, bổ sung, sửa chữa cho được
đúng nguyên văn của tác giả. Chúng tôi cũng rất mong tác giả
Nguyễn Lợi lên tiếng về bài hát này):

Sông Ðáy Ngậm Ngùi
‘‘Chiều nay ngồi sau song sắt, nghe tin anh bỏ cuộc rồi! Từ
đây không gian bát ngát, có hồn anh đi thênh thang! Chiều nay trời
giăng mây tím, thương anh chưa hết tình người. Từ đây đành xa
mãi mãi, con đường đi đến ngày mai. Anh không chết như người
chiến sĩ, trên chiến trường da ngựa bọc thây. Mà anh chết trong
ngục tù tăm tối, một mình anh âm thầm nằm cô đơn! Hồn anh ơi,
bên triền núi đá có bao nhiêu mồ hoang ?! Này anh ơi, con đường
anh đến đó, có ai đi cùng anh ?! Và rêu xanh âm thầm lấp kín xóa tan

198 - Ký sự Khúc Quanh Định Mệnh - Lê Đình Cai