Page 89 - cea5e377cf074960b98d88a2154294d3_1_tmp
P. 89
Lê Đình Cai * CHIẾN TRANH QUỐC CỘNG TẠI VIỆT NAM 1954-1975
chi tiết khác nhau như cuốn VNMLQHT của Đỗ Mậu (sđd, tr.
616), cuốn "Ông Cố Vấn" của Hữu Mai (sđd, tr. 235), cuốn
"Vietnam A History" của Stanley Karnow (sđd, tr. 281), cuốn
"L'Innocence perdue" của Niel Sheehan (sđd, tr. 283), cuốn "Công
và Tội" của Nguyễn Trân (sđd, tr. 420-421), cuốn "Trong Lòng
Địch" của Trần Trung Quân (sđd, tr. 118-119)...
Nội việc ai là người châm lửa đốt trong vụ tự thiêu của hòa
thượng Thích Quảng Đức, mỗi sách kể mỗi khác. Trần Trung
Quân thì kể là chính Huỳnh Văn Thạnh tức Nguyễn Công H. (cán
bộ Việt Cộng) đã châm lửa bằng bật lửa zippo loại lớn. Trái lại, lời
tường thuật trong "Công và Tội" của Nguyễn Trân có nhiều yếu tố
khả tín hơn. Ông Trân cho biết rằng nhân một dịp viếng thăm tác
giả (tức ông Nguyễn Trân) vào tháng 12-1981, cụ giáo sư Bùi Hữu
Sủng từng dạy học ở trường tư thục Thăng Long Hà Nội (1936-
1938), rồi vào Nam sinh sống sau đó, kể rằng:
"Lúc bấy giờ", lời cụ Sủng, "tôi làm hiệu trưởng trường
Nguyễn Khuyến, số 68 đường Lê Văn Duyệt và 181 đường Phan
Đình Phùng, Sài Gòn, đối diện với sứ quan Căm Bốt. Sáng hôm 11
tháng 6 năm 1963, tôi thấy thầy Thích Tâm Châu và Thích Tâm
Giác từ phiá trường học Pháp Colette đi xe hơi tới rồi vòng quanh
trước trường Nguyễn Khuyến và sứ quán để dò đường. Một lát sau,
độ mười chú tiểu tới đứng thành vòng tròn giữa ngã tư. Kế tiếp
một xe hơi đen hiệu Austin chạy tới rồi ngưng lại. Người lái xe là
ông Trần Quang Thuận mở cửa xe, dìu một vị sư già bước xuống
rồi đưa tới để ngồi giữa vòng tròn các chú tiểu, đoạn xe chạy đi. Vị
sư ấy mà tôi biết là Thích Quảng Đức bật quẹt lửa, nhưng không
cháy. Thầy Tâm Giác liền tới quẹt diêm và châm lửa. Lửa phừng
lên cao phủ cả người thầy Quảng Đức. Trông thật là kinh khủng và
thê thảm. Tôi run cả người lên và thấy một cảnh sát viên đứng gác
gần đó chụp mũ vào ngực khóc sướt mướt."
Cụ Sủng vừa kể chuyện vừa đứng lên, hai tay ôm vào ngực,
đầu gục xuống để diễn lại cảnh xúc động tột độ của cảnh sát viên.
Hỏi sao cụ biết vị sư đó là Thích Quảng Đức. Cụ Sủng trả lời: "Vợ
tôi thường đi chùa Phước Hòa trên đường Phan Đình Phùng nên
nhiều lần thấy thầy Quảng Đức ở đó. Mỗi ngày hai bữa, thầy Tâm
Giác đem thức ăn tới cho thầy." Tôi hỏi cụ Sủng có phải là thầy
88
