Page 102 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ
P. 102
Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ МАМЛАКАТ ҲУДУДЛАРИНИНГ ИЖТИМОИЙ-ИҚТИСОДИЙ, 2 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ИННОВАЦИОН-ИНВЕСТИЦИОН САЛОҲИЯТИ
актив (янгиликларни яратиш учун мавжуд бўлган мотивация ва ташаб- ► ишлаб чиқариш омиллари (ўсишнинг экстенсив тури);
бус) усулларда амалга ошириш мумкин. ► инвестициялар (ривожланишнинг ўрта даражаси, ўсишнинг экс-
Пассив усул давлат томонидан берилган имтиёзлардан фойдаланиш, тенсив-иқтисодий тури);
давлат ва бизнес ўртасидаги ўзаро манфаатли ҳамкорлик, ҳуқуқий база, ► инновациялар (олий даража, иқтисодий ўсишнинг интенсив тури).
солиқ имтиёзлари ҳамда инфраструктуранинг ривожлангани билан бел- Ҳар бир ҳудуд бир вақтнинг ўзида ушбу ривожланишнинг уч манба-
гиланади. актив усулда эса натижавий (миқдорий ва сифат) кўрсат- сидан фойдаланади, бир вақтнинг ўзида, қоида тариқасида, улардан бири
кичларни таъминлаш учун ҳудудда мавжуд бўлган рағбатлантирувчи устувор ҳисобланиши сабабли, ҳудудларни иқтисодий ўсиш даражаси ва
функцияга асосий урғу берилади (2.2.3-расм). сифати бўйича таснифлаш имконияти яралади.
инновацион салоҳият (мамлакат, ҳудуд, тармоқ, корхона иқтисодиёти) Глобал рақобат ривожланишининг замонавий шароитларида ижро
замирида, ҳудудий ижтимоий-иқтисодий тизимнинг ҳудуд субъектлари- ҳокимиятининг устувор йўналишлари ва ҳаракатлари иқтисодиётни
нинг (истеъмолчи, ижро ҳокимияти субъекти, субъект-новатор, бозор жадал ва барқарор ривожлантиришнинг инновацион ривожланишига,
ва ҳ.) мавжуд ёки янги вужудга келаётган эҳтиёжларини қондиришга илмий салоҳиятнинг мавжуд соҳалардаги инновацион фаолиятни фао-
мўлжалланган янги ҳолатга ўта олиш салоҳиятини тушуниш керак ллаштиришга қаратилган бўлиши лозим. инновацион ривожланишнинг
бўлади. манбасини тадқиқ қилиш ҳудуднинг шаклланиб бўлган инновацион
Ҳудудий иқтисодий сиёсат мазмун жиҳатидан ҳудуднинг инновацион салоҳиятини анализ ва синтез қилишни талаб қилувчи мураккаб ком-
салоҳиятига боғлиқ бўлиб, у, ўз навбатида, ҳудуднинг келгусидаги ижти- плекс муаммо ҳисобланади, бу эса, ўз навбатида, ушбу ривожланиш-
моий-иқтисодий ривожланишини олдиндан белгилаб беради. Ҳудуднинг нинг имкониятларини акс эттиради. Ўз ўрнида, инновацион салоҳиятни
ижтимоий-иқтисодий ривожланиши эса учта манбага асосланиши баҳолаш борган сари муҳимлик касб этиб боради.
мумкин: шу муносабат билан, ҳудудларнинг инновацион салоҳиятини таҳлил
қилиш услубиётини аниқлаш учун инновацион ривожланишнинг халқаро
ва ҳудудлараро таҳлил қилиш усулини қўллаш таклиф қилинади. Мазкур
таҳлилни амалга ошириш учун Ф.Бергер томонидан кўриб чиқилган,
1
ҳудуднинг инновацион салоҳиятини ўрганишнинг фундаментал таҳлил
концепциясига таянувчи алгоритмик кетма-кетлигини ишлаб чиқиш так-
лиф қилинади. Мазкур концепция «юқоридан пастга» комплекс услубий
ёндашувга асосланади, яъни таҳлилга ёндашиш, таҳлилни у ёки бу ие-
рархиянинг юқори даражасидан бошлашни ва пастга, таҳлилнинг таянч
бирликларига қараб ҳаракатланишни тақозо этади. алгоритм иерархия-
Инновацион салоҳиятга
халқаро баҳо
Инновацион салоҳиятга
ҳудудий баҳо
Инновацион салоҳият хусусий
кўрсаткичларининг баҳоси
2.2.4-расм. Инновацион салоҳиятни баҳолаш услубларини
тадқиқ қилиш кетма-кетлиги. 1
2.2.3-расм. Ҳудуднинг инновацион салоҳияти таркиби. 1 1 Бергер Ф. Что вам надо знать об анализе акций: Пер. с нем. -М.: аоЗТ & laquo-интерэк-
сперт», 1998. 206 с.
1 Муаллиф томонидан тузилган. 2 Муаллиф томонидан тузилган.
102 10
