Page 220 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ

Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ҲУДУДЛАРИНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБА- 4 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ДОРЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
меҳнатга лаёқатлилар ва 7 фоизини катта ёшдаги аҳоли ташкил этади. мамлакат ялпи ички маҳсулоти таркибида «билимлар иқтисодиёти» улу-
1
Юқорида зикр этилган шарт-шароитларнинг барчаси мамлакатимизнинг шининг ортиши ва миллий иқтисодиётни инновацион ривожланиши юз
инвестицион салоҳияти катталиги ва хорижий инвесторларнинг бундай беради.
ўлкага бўлган қизиқишининг юқорилигидан далолат беради. шундай экан, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни жалб
Чунончи, иқтисодиётни модернизациялаш, ишлаб чиқаришни ди- қилишда мамлакат ва унинг минтақаларида яратилган инвестицион
версификациялаш, корхона ва ташкилотларни техник ва технологик муҳит жозибадорлиги, мутлоқ ва нисбий устунликка эътиборни қаратиш
жиҳатдан янгилашни инвестицион маблағларсиз тасаввур этиб бўлмай- мақсадли ҳисобланади. айнан ушбу омилларга инвесторлар томонидан
ди. Бу борадаги ишларнинг самарадорлиги эса давлат томонидан амалга алоҳида эътибор берилади. Ҳудудларнинг инвестицион жозибадорли-
оширилаётган инвестиция сиёсатининг аниқлиги, уни самарали амалга гини аниқлашда мутахассислар турли услублардан фойдаланиб кел-
ошириш бўйича ишлаб чиқилган стретегиянинг тўғрилигига боғлиқ. моқдалар.
Маълумки, мамлакатнинг ижтимоий-иқтисодий салоҳиятини кўтар- Уларнинг бир-биридан фарқи инвестицион муҳитни белгилайдиган
масдан туриб одамларнинг турмуш тарзини, уларнинг эҳтиёжларини кўрсаткич ва индикаторларни танлаб олишда намоён бўлади.
тўла қондиришнинг имкони йўқ. инсон тараққиёти концепциясини фақат Юртимиз олимларининг тадқиқотларига кўра, минтақаларнинг ин-
таълим ва соғлиқни сақлаш, гендер ривожланиш ва қашшоқликка қарши вестицион жозибадорлик индекси олтита элемент асосида ҳисобланган.
курашиш каби ижтимоий мезонлар статистикаси ва кўрсаткичлари асо-
сида таҳлил қилиш етарли эмас. агар мазкур кўрсаткичлар қаторига 4.3.1 - ж а д в а л
жамғариш, инвестициялар, ишлаб чиқариш, истеъмол қилиш, савдо ва Ўзбекистон ҳудудларининг инвестицион жозибадорлигини
технологиялар каби кўрсаткичлар киритилмас экан, инсон тараққиёти аниқлаш элементлари 1
тўғрисида тўлиқ тасаввур шаклланмасдан қолади. Ҳудуднинг Ҳудуднинг Инвести- Институ- Ҳудуднинг
Жамиятнинг ривожланишини унинг самарадорлигига, яъни одам- умумий молиявий цион Ҳудуднинг ционал инвести- Мутлақ
ларнинг моддий ва маънавий эҳтиёжларини қондириш учун ресурслар- № Ҳудудлар иқтисодий ресурслар инфрату- демогра- ўзгариш- цион интег-
фик
лар ва ри-
зилманинг
билан
рал
фаолият
дан оптимал фойдаланишига қараб баҳоланади. шу сабабли, инсон ривожла- таъмин- ривожланиш тавсифи вожланиш хавфсизлиги кўрсат-
ниш

тараққиётининг бош уч компонентидан биттаси фаровонлик ҳисобланади. даражаси ланиши даражаси даражаси даражаси кич
инсоннинг реал эркинликларини кенгайиши уни равнақ топиши билан Қорақалпоғистон
ҳамқадам бўлмоғи керак. Бу эса, ўз навбатида, меҳнат унумдорлигини 1. Республикаси 0,0064 0,121 0,085 0,222 0,559 0,535 0,234

оширишни, иқтисодий ўсишни талаб қилади. 2. Андижон 0,341 0,151 0,276 0,426 0,560 0,594 0,367
Мамлакат иқтисодиётини технологик жиҳатдан янгилаш ижтимоий 3. Бухоро 0,304 0,144 0,165 0,413 0,509 0,511 0,315
меҳнат тақсимоти ва унумдорлигини ошириш, ялпи ички маҳсулотнинг 4. Жиззах 0,198 0,049 0,075 0,388 0,496 0,506 0,151
энергия, материал сиғимкорлигини қисқартириш, ишлаб чиқарилаётган 5. Қашқадарё 0,362 0,542 0,266 0,382 0,370 0,386 0,382
маҳсулотлар сифатини тубдан ошириш ҳамда иқтисодиётни инновацион 6. Навоий 0,536 0,189 0,218 0,348 0,348 0,439 0,338
ривожлантиришга ўтказишнинг моддий асосларини яратиш имконини бе- 7. Наманган 0,141 0,118 0,183 0,374 0,531 0,554 0,285
ради. 8. Самарқанд 0,181 0,234 0,154 0,401 0,607 0,522 0,322
иқтисодиётни таркибан модернизация қилиш эса, ёқилғи ва хом ашё 9. Сурхондарё 0,150 0,101 0,104 0,324 0,549 0,422 0,250
тармоқлари, ярим фабрикатларни ишлаб чиқаришни қисқартирган ҳолда 10. Сирдарё 0,185 0,037 0,147 0,320 0,317 0,723 0,247
юқори технологияни ўзида мужассамлаштирган тайёр маҳсулот улушини 11. Тошкент 0,434 0,197 0,366 0,493 0,611 0,362 0,404
кўпайтириш имконини беради. шунингдек, экспорт таркибида хом ашё, 12. Фарғона 0,317 0,241 0,331 0,470 0,289 0,573 0,347
ёқилғи улушини қисқартирган ҳолда тайёр, инновацион маҳсулот ва хиз- 13. Хоразм 0,171 0,113 0,199 0,310 0,529 0,535 0,284
матлар улушини мутаносиб равишда ошишига олиб келади. натижада,
14. Тошкент ш. 0,837 0,793 0,701 0,820 0,580 0,845 0,755
1 www.mfer.uz 1 Ўзбекистон Республикаси иқтисодиёт вазирлиги маълумотлари асосида ҳисобланган.

220 221