Page 223 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ
P. 223
Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ЎЗБЕКИСТОН ҲУДУДЛАРИНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБА- 4 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ДОРЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
олинган маълумотларга кўра, минтақаларнинг инвестицион жозибадор- ўзгаришлар сабабли рўй берди. Ўз навбатида, ушбу кўрсаткич Ўзбекис-
лигини учта гуруҳга бўлиш мумкин (4.3.1-жадвал). тондаги бизнес муҳитнинг ўтган йилдагига нисбатан ёмонлашганини ан-
Биринчи гуруҳга Тошкент шаҳри, Тошкент, Қашқадарё, андижон ва глатмайди.
Фарғона вилоятлари киради ҳамда улар инвесторлар учун энг қулай шундай бўлса ҳам, Ўзбекистоннинг умумий рейтингда пастки по-
ҳисобланади (индекс 0,755-0,347). ғонага тушишига асосан қуйидаги йўналишлардаги рейтнг кўрсаткичла-
инвестицион жозибадорликнинг юқори бўлиши ушбу ҳудудларда та- ри сабаб бўлди: электр таъминоти тармоғига уланишда 5 поғона (78-
биий-иқтисодий салоҳият, инфратузилма, жумладан, транспорт ва ахбо- ўриндан 83-ўринга), тўлов қобилиятсизлигини ҳал қилишда 5 поғона
рот-коммуникация тармоқларининг ривожланиш даражаси юқорилиги (72-ўриндан 75 -ўринга), бизнесни бошлашда 2 поғона (23-ўриндан 25-
билан белгиланади. ўринга), кредит олишда 2 поғона (42-ўриндан 44-ўринга) ва шартнома-
Иккинчи гуруҳни Самарқанд, Бухоро, навоий ва наманган вилоятлари ларни ижросини таъминлашда 1 поғона (37-ўриндан 38-ўринга) пасайиш
ташкил этади (индекс 0,322-0,288). Ушбу ҳудудлар хорижий инвестор- кузатилди.
ларнинг қазиб оладиган ва қайта ишлайдиган корхоналар фаолият кўрса- Қуйидаги йўналишлар бўйича эса ижобий натижалар қайд этилди:
таётганига қизиқиши билан белгиланади. қурилишга рухсатномалар олишда (147-ўринда) ўзгаришсиз қолган; ми-
Учинчи гуруҳга нисбатан кам ривожланган ҳудудлар – Хоразм, Сур- норитар инвесторларни ҳимоя қилишда 8 поғона (78-ўриндан 70-ўринга);
хондарё, Жиззах, Сирдарё вилоятлари ва Қорақалпоғистон Республика- мулкни рўйхатга олишда 6 поғона (81-ўриндан 75-ўринга); солиқларни
си киради (0,284-0,234). Мазкур ҳудудларга хорижий инвестицияларни тўлашда 1 поғона (139-ўриндан 138-ўринга) ва халқаро савдода 1 поғона
жалб қилишда давлатнинг иштироки юқори бўлиши лозим. (166-ўриндан 165-ўринга) олдинга силжиш кузатилди.
Инвестицион муҳитни баҳолаш: халқаро «бизнес юритиш» рей- Мулкни рўйхатга олишдаги ижобий ўзгаришга мазкур соҳада ахбо-
тингининг аҳамияти ва талқини. Жаҳон банки гуруҳининг йиллик ротнинг шаффофлигини ошириш натижасида эришилди. Ўзбекистонда
нашри «Бизнесни юритиш» ҳисоботи 2003 йилдан буён эълон қилиниб 4.3.2 - ж а д в а л
келинади. У жаҳон мамлакатларидаги: Doing Business кўрсаткичлари
1. ишбилармонликнинг фаоллигини;
Жараёнлар
2. Бизнесни юритиш хусусиятларини; Start-up Бизнесни кенгайтириш (Operations) Банкротлилик
(Insolvency)
(Expansion)
3. Бизнесни юритиш учун мавжуд чекловларни баҳолайди. 1. Бизнесни 2. Мулкни рўйхатдан ўтказиш 6. Қурилишга рухсат олиш 11. Банкротлик-
Ҳисоботда хусусий корхоналарнинг ҳаётий циклида тадбиркорлик очиш Талаб қилинадиган тао- Таомиллар, вақт ва хара- ни расмийла-
фаолиятини амалга ошириш соҳаларидаги тартибга солиш нормалари Бизнес очиш миллар, вақт ва харажат жат штириш
3. Кредит олиш
7. Солиқ тўловлари
баҳолаб борилади. Хусусий сектор субьектларининг бизнес юритиш да- учун талаб Кредит ахборот тизимлари; Тўловлар, вақт ва солиқ Талаб қилинади-
ражасидаги шарт-шароитлар ва имкониятлар дастлабки даврда бешта этиладиган Кўчар мулкни гаровга олиш юки ган вақт, хара-
минимал
жат ва капитал
кўрсаткич бўйича 108 мамлакатда амалга оширилган бўлса, эндиликда капитал, бўйича қонунчилик 8. Халқаро савдони қайтими дара-
4. Минаритар инвесторларни амалга ошириш
таомиллар,
жаҳоннинг 190 мамлакати бўйича ҳисобот тайёрланмоқда. вақт ва хара- ҳимоя қилиш Талаб қилинадиган жаси
2016 йилнинг 25 октябрида Жаҳон Банки гуруҳи ўзининг йиллик жат Аффилланган шахслар билан ҳужжатлар, вақт ва хара-
ҳисоботлар туркумидаги бизнесни қўллаб-қувватловчи ва унга тўсқинлик шартномаларни ошкор қилиш жат
ва жавобгарлик
9. Электр тармоғига
қилувчи қонунчиликка оид тартиб-қоидаларни ўлчашга бағишланган 14- 5. Шартномалар бўйича уланиш
ҳисоботини «Doing Business 2017: Equal Opportunities For All» (Бизнес- хуқуқий жавобгарлик Таомиллар, вақт ва хара-
Тижорий низони хал қилиш
жат
ни юритиш 2017: барчага тенг имкониятлар) рукни остида кенг оммага учун талаб қилинадиган та- 10. Ходимларни ишга Капитал қай-
тақдим этди. янгиланган рейтингда 190 та давлат ичида Ўзбекистон 5 омиллар, вақт ва харажат ёллаш (илова) тими дара-
жаси;
поғонага пастлаб, 82-ўриндан 87-ўринга тушиб қолди. Лекин мазкур па- Мулкий хуқуқлар; Маъмурий юклама; Активларни
сайиш, дунёнинг 137 та давлатида амалга оширилган 283 та ислоҳотлар, Бозорга Инвесторларни ҳимоялаш; Ишга ёллашнинг қайта жой-
кириш
рейтингни белгилашдаги методлар ҳамда баҳолаш параметрларидаги Кредит олиш осонлиги лаштириш
222 22
