Page 40 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ

Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ 1 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
№ Гуруҳ Кўрсаткич тўплами № Гуруҳ Кўрсаткич тўплами
берилган кредитлар ҳажми; аҳоли томонидан миллий ва ҳаракати; миллатлараро муносабатларнинг ҳолати; ҳокимиятни
хорижий валюталарда банк депозитларига қўйилган маблағлар сақлаб қолиш бўйича амалга ошириладиган тадбирлар.
ҳажми; юридик шахсларнинг банклардаги депозитлари (миллий 3. Ижтимоий (социал) – ҳудуднинг ижтимоий ҳаётини акс эттирувчи кўрсаткичлар
ва хорижий валютада) ҳажми. рисклар ва социал рисклар: аҳолининг ҳаётва турмуш тарзи; ижти-
8. Истеъмол салоҳияти – ҳудуд аҳолисининг истеъмолга бўлган талаби: иш ҳақи; да- моий инфратузилмаларнинг ҳолати; демографик ҳолат 
ромаднинг бошқа барча кўринишлари (рента, ижара, дивиденд, аҳолининг сони, ёш даражаси, оилалар сони ва таркиби,
фоиз, фойда, нафақа, субсидия ва б.) миграция ва табақаланиш, аҳолининг ўта бой ва камбағал
9. Туристик салоҳият – туристик масканлар: ҳудудда мавжуд бўлган тарихий оби- қатлами ўртасидаги нисбат; даромад даражаси ва уни топиш
далар, асори-атиқалар, эко ва агро тизим, туристларга хиз- манбалари; харид қуввати; харажатлар ва эҳтиёжнинг таркиби
мат қиладиган ижтимоий-маиший объектларнинг ривож- ва даражаси; уй-жойлар, транспорт ва алоқа, таълим ва мада-
ланганлиги. ният; ишсизлик, қўнимсизлик ва ишдан бўшашлар.
4. Иқтисодий рисклар – инвестицияларнинг кириб келиши учун яратилган иқтисодий
шарт-шароитларга таъсир кўрсатадиган омиллар: маҳаллий
ҲУДУДЛАРНИНГ ИНВЕСТИЦИОН САЛОҲИЯТИ
ва жаҳон бозорида рўй бераётган ўзгаришлар ва бозорларнинг
кўлами; товар ва хизматларни ишлаб чиқариш ва уларни со-
Табиий Ишлаб тиш ҳажми, нархлар даражаси (бозор талаби); ҳудудларнинг
ресурслар чиқариш умумреспублика импорти ва экспортидаги улуши; давлат
томонидан олиб борилаётган иқтисодий сиёсат ва ҳудудларнинг
иқтисодий ривожланишини таъминлашга қаратилган иқтисодий
Иннова- чора-тадбирлар; умумий капиталда чет-эл компания ва ташки-
цион Меҳнат лотларининг (ҳуқуқий ва жисмоний шахслар) улуши; диве-
дендларни тўлаш ва хорижга ўтказиш бўйича имкониятлар;
қисқа ва узоқ муддатли банк ва нобанк кредитларни олиш
Институ- Инфра-
Молиявий Истеъмол Туристик имконияти; миллий валютани конвертация қилиш; юқори
ционал тузилма самарали инвестицион объектлар.
5. Экологик риск – инвестицион иқлимни баҳолашда зарур бўладиган асосий
М а н б а: Мустафакулов Ш. Инвестицион фаолият, салоҳият ва жозибадорлик. Бозор, пул ва йўналишлар: атроф-муҳитнинг ифлосланганлиги; атроф-
кредит. Илмий-амалий ойлик журнал. 4/2017, апрель (239), 10–19-б. муҳитнинг радиацияланганлиги; сув, биоресурслар, тупроқ ва
1.2.3-расм. ер ресурсларининг ҳолати ва техноген ўзгаришлар.
№ Гуруҳ Кўрсаткич тўплами 6. Криминал риск – ҳудудда криминал вазиятни баҳолашнинг асосий йўналиш-
лари: ҳудудда содир бўладиган жиноятларнинг даражаси;
II. ИНВЕСТИЦИОН РИСКЛАР ДАРАЖАСИНИ БАҲОЛАЙДИГАН ОМИЛЛАР буюртма асосида содир бўладиган жиноятлар, хунрезликлар;
1. Ҳуқуқий рисклар – ҳудудларда ҳуқуқий (қонуний) рискларни баҳолашнинг асосий давлат ташкилотларида мавжуд бўлган таъмагирлик ва кор-
йўналишлари: инвестиция дастуридан жой олган соҳа ва рупция ҳолатларининг даражаси.
тармоқларни молиялаштириш борасидаги ҳуқуқий шарт- III. ИНВЕСТИЦИОН ФАОЛЛИК
шароитлар; ҳуқуқий базанинг ривожланганлиги (ҳолати);
инвестицияларни ҳимоя қилиш/муҳофазалаш ва инвесторлар 1. Инвестицион фаоллик- – янги қувватларнинг фойдаланишга топширилиши;
учун яратилган имтиёзларнинг ҳуқуқий асослари, унинг кўлами; ни акс эттирувчи – корхонанинг иқтисодий салоҳияти;
ишлаб чиқариш ресурсларидан фойдаланиш бўйича алоҳида омиллар – капиталнинг марказлашуви;
тартиблар. – инвестицион лойиҳаларни амалга оширишнинг интен-
сивлиги;
2. Сиёсий рисклар – сиёсий рискни баҳолашда эътибор қаратиладиган жиҳатлар: – маҳсулотларнинг энерготежамкорлиги;
аҳолининг сиёсий жараёнларга ва партиялар ҳаракатига бўлган – инвестицион лойиҳаларни амалга ошириш фазалари ва
муносабати; парламент ва президентлик сайловларидаги вақтининг қисқариши.
иштироки; маҳаллий ҳокимиятнинг обрўси; қонунчилик ва ижро
ҳокимиятининг олиб бораётган тадбирлари; сиёсий партиялар
ва турли гуруҳлар томонидан амалга оширилаётган демократик
ҳаракатлар; ҳар-хил диний ва миллий, этник гуруҳларнинг

0 1