Page 42 - ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ
P. 42
Ш.И. МУСТАфАКУЛОВ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ ИНВЕСТИЦИОН ЖОЗИБАДОРЛИКНИНГ 1 - Б О Б
НАЗАРИЙ, МЕТОДОЛОГИК ВА АМАЛИЙ ТАЛҚИНИ ИЛМИЙ-НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
Микро даражада эса янги муҳитда инвесторларнинг келишувлари,
Инвестицион капитал Ишлаб чиқариш фаолияти фирмаларнинг давлат маъмурияти ва хўжалик субъектлари билан муно-
концепцияси ва тақсимланиши интеграцияси
ИНВЕСТИЦИОН сабатлари орқали намоён бўлади. Жануби-шарқий осиё ва Узоқ шарқ
ФАОЛЛИК мамлакатларида ЭиҲларнинг муваффақияти, биринчи навбатда, хори-
Янги ишлаб чиқариш Инвестицион лойиҳани жий капитални жалб қилиш мақсадида пухта ўйланган давлат сиёсати
қувватларини ишга туши- амалга оширишнинг туфайли яратилган жозибадор инвестиция муҳити билан белгиланади.
ришни фаоллаштириш Тўғридан-тўғри ва порт- интеграцион омиллари
фел инвестицияларнинг шуларни эътиборга олиб, Ўзбекистон Республикаси Президентининг
ривожланиши «Эркин иқтисодий зоналар фаолиятини фаоллаштириш ва кенгайтириш-
га доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» 2016 йил 26 октябрдаги
М а н б а: Мустафакулов Ш. Инвестицион фаолият, салоҳият ва жозибадорлик. Бозор, пул ва кредит. ПФ-4853-сон ҳамда «Ургут», «Ғиждувон», «Қўқон» ва «Ҳазорасп» эркин
Илмий-амалий ойлик журнал. 4/2017, апрель (239), 10–19-б.
иқтисодий зоналарини ташкил этиш тўғрисида» 2017 йил 12 январдаги
1.2.3-расм. Инвестицион фаоллик омиллари. ПФ-4931-сон Фармонлари қабул қилингани бежиз эмас. Ушбу зоналарни
Юқорида зикр этилган ранг-баранг омилларнинг ижобий тарздаги ташкил қилиш орқали қуйидаги асосий вазифаларни ҳал этиш назарда
концентрацияси хориждан инвестицияларнинг фаол кириб келишига тутилган:
имкон беради. Бу эса, табиийки, қўшимча иш жойлари, қўшимча даро- • ташқи бозорларда талаб юқори бўлган ва импортнинг ўрнини бо-
мад, иқтисодиётнинг ўсишига қўшимча имкониятдир. Бунга қўшимча сувчи, юқори қўшилган қийматли маҳсулотлар ишлаб чиқариш
энг муҳими – хорижий инвесторлар ўзлари билан нафақат капитал олиб бўйича замонавий ишлаб чиқаришларни ташкил этиш учун хори-
кирадилар, балки ўз мамлакатларида бўлган илғор билим ва тажрибани жий ва маҳаллий инвесторларнинг тўғридан-тўғри инвестицияла-
ҳам олиб келадилар. Бу ҳам мамлакатнинг келгуси иқтисодий ўсишига рини жалб этиш;
имкон туғдиради. • республика ҳудудларининг ишлаб чиқариш ва ресурс салоҳиятидан
Табиийки, дунёдаги барча давлатлар ўзларидаги инвестицион муҳитни комплекс ва самарали фойдаланишни таъминлаш;
яхшилаш устида иш олиб боради. У ёки бу давлат мазкур масалага озги- • мева-сабзавот ва қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини чуқур қайта
на эътибор бермаса, хорижий инвесторларни тезда йўқотиб қўяди, чунки ишлаш, сақлаш ва қадоқлаш, тўқимачилик, гилам тўқиш, пойабзал
инвесторлар доимо ўз капиталларини қўйишга янада жозибалироқ жой ва чарм-галантерея, экология жиҳатидан хавфсиз кимё, фармацев-
қидиради. Таъкидланганидек, инвестицион муҳит қанчалик ёмон бўлса, тика, озиқ-овқат, электротехника саноати, машинасозлик ва авто-
тадбиркорлик таваккали шунча юқори бўлади. Бу эса, қабул қилаётган мобилсозлик, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш ва бошқа
мамлакат учун чет эл сармоясини жалб этишга тегишли сарфларнинг ор- йўналишларда янги замонавий ишлаб чиқаришларни ташкил
тиши билан баробардир. этиш;
Мамлакатнинг ҳамда ҳар бир ҳудуднинг инвесторлар учун жозиба- • маҳаллий хом ашё ва материаллар негизида мустаҳкам коопера-
дорлиги, биринчи навбатда, инвестиция муҳити билан белгиланади. Жо- ция алоқаларини ўрнатиш ҳамда эркин иқтисодий зоналар кор-
зибадорлик эса макро ва микро даражада баҳоланади. Макро даражада хоналари ўртасида ва умуман республикада саноат кооперация-
жозибадорлик қабул қилувчи мамлакат ҳаётининг ижтимоий, сиёсий, сини ривожлантириш асосида юқори технологияли маҳсулотлар
иқтисодий ва бошқа жиҳатларини ўз ичига қамраб олади. ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш жараёнларини чуқурлаш-
Ҳар қандай потенциал инвестор, аввало, мамлакат/ҳудуднинг тириш;
иқтисодиёти ва унинг алоҳида соҳаларининг (валютавий, бюджет, кре- • ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларни стандартлаштириш, сертифи-
дит, меҳнат ресурсларидан фойдаланиш тартиби ва бошқалар) умумий катлаштириш ва маркировка қилиш бўйича халқаро стандартларга
ҳолатини ҳисобга олади. Эътибор бериладиган муҳим нарсалардан бири мувофиқ илмий-ишлаб чиқариш марказлари ташкил этиш ва улар-
бу иш кучига қилинадиган харажатлар (иш кучи арзон, шу билан бирга нинг қарорлари халқаро даражада эътироф этилишини таъминлаш
малакали бўлиши талаб қилинади) ҳисобланади. чора-тадбирларини кўриш;
2
