Page 65 - 1.ประวัติสาสตร์ชาติไทย ประถม สค.12024

56

3. เจดีย์ผสมแบบลังกาและศรีวิชัย

4. เจดีย์แบบลังกาผสมปรางค์
5. เจดีย์ทรงมณฑปภายในตั้งพระพุทธรูปองค์เดียว และพระพุทธรูป 4 อิริยาบท

6. เจดีย์แบบเบ็ดเตล็ด
ในบรรดาเจดีย์ทั้งหมดเจดีย์ทรงดอกบัวตูมเป็นเจดีย์ที่มีปรากฏในสมัยสุโขทัย

เป็นจ านวนมาก เป็นเจดีย์ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของสุโขทัย

เจดีย์ทรงดอกบัวตูม

เจดีย์ทรงดอกบัวตูมมีรูปทรงเด่นสง่างาม

ฐานชั้นล่างสี่เหลี่ยมจัตุรัสซ้อน ลดหลั่นกัน 3 หรือ 4 ชั้น ถัดขึ้น

ไปเป็นฐานแว่นฟ้าซ้อนกันค่อนข้างสูง รองรับเรือนธาตุ

โดยเฉพาะพระเจดีย์ประธานวัดมหาธาตุ สุโขทัย มีฐานสูงใหญ่

การจัดแผนผังพิเศษผิดกับเจดีย์องค์อื่น ๆ และวัดเจดีย์เจ็ดแถว

เมืองศรีสัชนาลัย ส่วนยอดของดอกบัวตูม บางแห่งยังมีร่องรอย

ของกลีบบัวปั้น 8 กลีบ เหลืออยู่ เช่น เจดีย์วัดตระพังเงิน

เจดีย์วัดช้างล้อม และเจดีย์รายที่วัดเจดีย์เจ็ดแถว ศรีสัชนาลัย

ลวดลายประดับตรงส่วนฐานของดอกบัวทั้ง 4 ทิศ ของพระเจดีย์
(ที่มาภาพ : https://www.bloggang.com/
บางองค์ลายหน้าราหู หรือหน้ากาล หรือเกียรติมุขปรากฏอยู่

ท าเป็นซุ้มเล็ก ๆ ประดิษฐานพระพุทธรูปทั้ง 4 ทิศ เช่น เจดีย์ mainblog.php?id=chubbylawyer&mon
th=29-06-2016&group=44&gblog=6)
รายวัดมหาธาตุ สุโขทัย ส่วนทางดอกบัวตูมองค์ประธานใน
วัดเจดีย์เจ็ดแถวนั้น ตรงมุขของดอกบัวตูมมีกลีบบัวมุมละ 3 กลีบ เรียงอยู่ระหว่างหน้าราหู

ที่กลีบบัวมีรูปครุฑปั้นปูนประดับอยู่ทุกกลีบและยังอยู่ในสภาพชัดเจนดี แสดงให้เห็นว่ารูปครุฑ

พาหนะของพระนารายณ์ซึ่งเคยพบเห็นประดับเป็นครุฑแบกอยู่ตามมุมพระปรางค์สุโขทัยนั้น

ได้น ามาใช้ประดับยอดเจดีย์ทรงดอกบัวตูมมุมละ 3 ตัว รวม 12 ตัว

นักโบราณคดี และนักประวัติศาสตร์ยกย่องว่า เจดีย์ทรงดอกบัวตูม

เป็นสถาปัตยกรรมแบบสุโขทัยแท้ (Pure Sukhothai Style) ที่ศิลปินสุโขทัยคิดแบบอย่าง

ของตนขึ้น เจดีย์แบบนี้นิยมสร้างไว้ตามเมืองต่าง ๆ ในสุโขทัยเท่านั้น ไม่มีการสร้างต่อในสมัย

กรุงศรีอยุธยา แสดงว่าศิลปะแบบนี้ได้สิ้นสุดลงพร้อมกับการสิ้นอ านาจของอาณาจักรสุโขทัย