Page 63 - 1.ประวัติสาสตร์ชาติไทย ประถม สค.12024

54

มังคละเภรี

สันนิษฐานว่า มังคละเภรี คงเข้ามาเผยแพร่ในอาณาจักรสุโขทัย สมัยพญาลิไท
(ประมาณ 600 ปีที่ผ่านมา) โดยมาพร้อมกับชาวศรีลังกา มังคละเภรี เป็นวงดนตรีที่ชาวศรีลังกา

ใช้ประโคมบ าเรอ พระบรมสารีริกธาตุเขี้ยวแก้วของพระพุทธองค์ อันเป็นปูชนียวัตถุส าคัญที่สุด
ของศรีลังกา

ดนตรีพื้นบ้านมังคละ เป็นการละเล่นพื้นบ้าน มาตั้งแต่ยุคสุโขทัยเป็นราชธานี เป็น

ดนตรีที่สืบทอดทางพระพุทธศาสนาจากศรีลังกา เข้าสู่นครศรีธรรมราชและสุโขทัย การละเล่น

มังคละมีหลักฐานในศิลาจารึก หลักที่ 1 ว่า “เมื่อกรานกฐิน มีพนมเบี้ย มีพนมหมาก มีพนม

ดอกไม้... ไปสูดญัติกฐินเถิงอรัญญิกพู้น... เท้าห้อลานด บงค กลอง ด้วยเสียงพาทย์ เสียงพิณ

เสียงเลื้อน เสียงขับ...”

ค าว่า “ด บงค กลอง” (อ่านว่า ด าบง ค ากลอง) เป็นค าโบราณที่มีใช้ตั้งแต่สมัย

สุโขทัย แปลว่า เป็นการประโคม หรือตีกลองที่ขึงด้วยหนัง

ค าว่า “มังคละ” แปลว่า มงคล หรือสิ่งที่

เจริญก้าวหน้า

กลองมังคละจึงเป็นดนตรีที่เป็นมงคล

เครื่องดนตรีมังคละประกอบด้วย กลองสองหน้า

จ านวน 2 ใบ กลองมังคละ (จ๊กโกร๊ด) 1 ใบ ฆ้องโหม่ง

จ านวน 3 ใบ ปี่ชวา 1 เลา ฉาบเล็ก 1 คู่ ฉาบใหญ่

(ที่มาภาพ : https://sites.google.com/site/ 1 คู่ และอาจจะมีกรับไม้อีก 1 คู่ ก็ได้

watkungtaphao/kitchakam/mungkala/ ปัจจุบัน มังคละ มักใช้แห่ในงานมงคล เช่น

sawangkabury) งานบวช ทอดกฐิน เป็นต้น “วงกลองมังคละ”
ถ้าใช้ในงานศพ เช่น ประโคมศพ แห่อัฐิธาตุ จะใช้เฉพาะปี่ กลองสองหน้า และฆ้อง เรียกว่า

“วงปี่กลอง”เป็นต้น

1.8 สถาปัตยกรรมและปฏิมากรรมสมัยสุโขทัย

สุโขทัยเป็นรัฐ สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเมื่อประมาณตอนกลางพุทธศตวรรษที่ 18

โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่วัดพระพายหลวง ต่อมาในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ได้มีการย้ายเมืองมา

ตั้งอยู่บริเวณที่เป็นเมืองโบราณสุโขทัยที่รู้จักกันในปัจจุบัน โดยมีศูนย์กลางคือวัดมหาธาตุ