Page 64 - 1.ประวัติสาสตร์ชาติไทย ประถม สค.12024
P. 64
55
จากหลักฐานด้านจารึกให้ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ว่าเมืองส าคัญในแคว้นสุโขทัย
มีทั้งหมด 5 เมือง คือ เมืองศรีสัชนาลัย เมืองสร ลวง สองแควหรือพิษณุโลก เมืองสุโขทัย
เมืองชากังราว (ก าแพงเพชร) และเมืองพิชัย โดยมีเมืองสุโขทัยเป็นเมืองของผู้น าที่จะเข้ามา
ปกครองดินแดนเหล่านี้
ศิลปะสุโขทัยเริ่มตั้งแต่เมื่อแคว้นสุโขทัยรับพระพุทธศาสนาเถรวาทจากลังกา ตั้งแต่
สมัยพ่อขุนรามค าแหงเมื่อพุทธศตวรรษที่ 19 ศิลปะสุโขทัยจัดได้ว่าเป็นศิลปะไทยที่งดงามที่สุด
และมีลักษณะเฉพาะของตัวเอง โดยเฉพาะพระพุทธรูปสุโขทัยซึ่งมีลักษณะเด่นคือ พระรัศมีเป็น
เปลวเพลิง ขมวดพระเกศาเป็นก้นหอย พระพักตร์รูปไข่ พระขนงโก่ง พระนาสิกงุ้ม พระโอษฐ์
อมยิ้มเล็กน้อย พระอังสาใหญ่ บั้นพระองค์เล็ก ครองจีวรยาวลงมาจรดพระนาภี ปลายจีวรเป็น
ลายเขี้ยวตะขาบ นอกจากนี้ในสมัยสุโขทัยยังนิยมท าพระพุทธรูปตามอิริยาบททั้งสี่คือ ยืน เดิน
นั่ง และนอน ศิลปะสุโขทัยไม่เพียงแต่ท ากันในแคว้นสุโขทัยเท่านั้นแต่ได้ส่งอิทธิพลให้แก่ศิลปะ
อยุธยา แม้ว่าจะถูกรวมเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรอยุธยาแล้วก็ตาม
สุโขทัยนอกจากจะมีพระพุทธรูปที่มีลักษณะเฉพาะของตัวเองแล้ว ยังมี
สถาปัตยกรรมที่มีลักษณะเฉพาะตัวเองอีกด้วยคือ เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์ หรือเจดีย์ทรง
ดอกบัวตูม ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพุทธศาสนา เจดีย์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์พบโดยทั่วไปในเมืองส าคัญ
สมัยสุโขทัย เช่น ที่จังหวัดสุโขทัย พิษณุโลก ตาก เพชรบูรณ์ นอกจากนี้ยังพบที่วัดสวนดอก
จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งขึ้นไปพร้อมกับพุทธศาสนานิกายเถรวาทที่พระมหาธรรมราชาลิไทส่ง
พระสุมนเถระขึ้นไปเผยแผ่ศาสนา
1) เจดีย์สมัยสุโขทัย
เจดีย์สมัยสุโขทัย ได้รับอิทธิพลแบบอย่างมาจากแหล่งต่าง ๆ กัน เช่น อินเดีย
ลังกา ขอม มอญ และช่างจากสกุลช่างทางใต้ คือเมืองนครศรีธรรมราช และไชยา ช่างสุโขทัย
ได้พยายามดัดแปลงรูปแบบ ให้มีลักษณะแบบอย่างผสมกลมกลืนเป็นของตนเอง คือถือหลัก
รู้จักรับและปรับปรุง จึงเป็นผลให้ศิลปกรรมสุโขทัยมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวเป็นที่รู้จักของชาวโลก
ทั่วไป ซึ่งบ่งบอกถึงศรัทธาอันแรงกล้าที่มีต่อพระพุทธศาสนา และแนวความคิดสร้างสรรค์
ในทางสถาปัตยกรรมที่ไม่ซ้ าแบบกับของชนชาติใด
เจดีย์สุโขทัย จ าแนกได้ตามลักษณะของรูปทรงดังที่ มะลิ โคกสันเทียะ
ได้จ าแนกไว้ ดังนี้
1. เจดีย์ทรงดอกบัวตูม
2. เจดีย์ทรงกลมแบบลังกา
