Page 18 - Pastil 3.Sayı

Bu tanımlamayı yaparken Mark Twain’in “İnsan
Nedir?” kitabını rehber olarak kullanacağım. Mark
Twain insanı bir makine olarak tanımlar. Malzemesi ise
onun eğitimi, karakteri, yetiştirilmesi ve çevresi ile ilgi-

lidir. Makinenin demirden veya taştan yapılmış olması
insanın kendisine değil çevresine bağlıdır. İnsan da tıp-
kı makine gibi dışarıya bağımlıdır. Hiçbir şeye kendisi
karar vermez, onu çevresi
yönlendirir. Tıpkı bir makine gibi.

İnsanı bir makine olarak görmek belki de çoğumuza
mantıklı gelmeyecektir. İnsanı her zaman yüceltilmiş,
her canlıdan üstün bir varlık olarak görmüşüzdür fakat
gerçekleştirdiğimiz bir eylemin amacı, bir kedinin ey-

lemindeki amaçtan farksızdır. Birçok düşünür gibi Mark Twain’in de psikolojik egoizme yakın
görüşleri vardır. Psikolojik egoizm, tüm eylemlerimizin temelde kendi kişisel çıkarlarımızla
motive olduğu teorisidir. Kedi de kendisi için ne iyiyse onu yapacaktır. İyilik, özveri, sevgi,
yardım etmek gibi güzel şeylerin de temelinde kendimizi iyi hissetmek, kendimizi rahatlatmak
vardır.

Mark Twain’e göre zihin bir termometredir. Sıcak ve soğuğu belirtir. Sıcak ve soğukla da

tek ilişkisi budur. Yani iyi ve kötüyü belirler fakat onlara yönlenmeyi, tercih etmeyi sağlamaz.
Adil ve doğru olanı ayırt edebilir. “ ’Doğru olan eylemde bulunulacak ve yanlış olan bir ke-
nara bırakılacak’ deme otoritesine sahip değildir. Bu otorite başka bir eldedir. Onu temsil eden
makinede. Onun doğuştan gelen eğiliminde ve eğitim ve çevre yoluyla etrafında inşa edilen
karakterinde.” der Mark Twain. Bu makine de kendisini ne iyi hissettiriyorsa ona yönlenecek-
tir. Örneğin birinin yüzüne öfkeyle bağırmak bir kısım insanda pişmanlık yaratırken bir kısım
insanda da haz yaratacaktır. Bu makinenin yapısı ile ilgilidir.

Miyagi Sensei öğrencisine bonsai budamayı öğretirken “gözlerini kapat ve onu nasıl görmek
istediğini hayal et” demişti. Ardından da “kendini de nasıl görmek istiyorsan hayal et ve ona
göre kendini şekillendir” gibi bir yere varmıştı. Filmde bunu gördüğümde gerçekten çok etki-

lenmiştim. Mark Twain ise kendimizi şekillendirmenin sadece
çevremizi değiştirerek gerçekleşebileceğini söyler. İnsan bir bu-
kalemun gibi değişime açıktır. Aynı bir bukalemun gibi ortamın
rengine göre rengini değiştirip uyum sağlayabilir. Dolayısıyla in-
sanın değişmesi için de çevresini değiştirmesi gereklidir. Her şeyin
dışardan geldiğini düşündüğümüzde kendimizi değiştirmemizi te-
tikleyecek şey de dışarıdan gelmelidir.

17 | 3