Page 22 - fdaa097f-ea65-4bc8-91af-a55f4adf87c0

‫چالشها و تهدیدات پیش روی‬

‫آریا اسلامی نسب‬ ‫گیاهان دارویی ایران‬

‫‪. ۳‬برداشت بیرویه و غیراصولی‬ ‫چالشها و تهدیدات پیش روی گیاهان دارویی ایران‬
‫رشد بازار داخلی و بینالمللی گیاهان دارویی‪ ،‬بدون‬
‫وجود برنامههای بهرهبرداری پایدار‪ ،‬منجر به برداشت‬ ‫در دهههای اخیر‪ ،‬با شتاب گرفتن روند توسعهی صنعتی‬
‫و تغییرات اقلیمی‪ ،‬گیاهان دارویی ایران که بخش‬
‫بیرویه از طبیعت شده است‪.‬‬ ‫ارزشمندی از تنوع زیستی کشور را تشکیل میدهند‪ ،‬با‬
‫افراد بومی و سودجویان گاه بدون رعایت اصول فنی‬ ‫تهدیدات گوناگون و فزایندهای روبهرو شدهاند‪ .‬این‬
‫(مانند برداشت در زمان مناسب‪ ،‬حفظ ریشه‪ ،‬محدود‬ ‫چالشها‪ ،‬اگر به درستی مدیریت نشوند‪ ،‬میتوانند منجر‬
‫کردن حجم برداشت)‪ ،‬ذخایر طبیعی را به شدت تخریب‬ ‫به نابودی منابع ژنتیکی‪ ،‬کاهش تولیدات بومی‪ ،‬و‬

‫میکنند‪.‬‬ ‫آسیبهای جبرانناپذیر به اکوسیستمهای طبیعی شوند‪.‬‬
‫این روند در برخی گونههای خاص مانند باریجه‪ ،‬کتیرا و‬
‫آنغوزه منجر به کاهش نگرانکنندهی جمعیتهای طبیعی‬ ‫‪. ۱‬تخریب زیستگاهها‬

‫شده است‪.‬‬ ‫احداث جادهها‪ ،‬معادن‪ ،‬سدها‪ ،‬کارخانهها و طرحهای‬
‫عمرانی بدون ارزیابی زیستمحیطی دقیق‪ ،‬به نابودی‬
‫‪. ۴‬تغییرات اقلیمی‬ ‫بخش وسیعی از زیستگاههای طبیعی منجر شده است‪.‬‬
‫مناطقی مانند زاگرس‪ ،‬البرز و ارتفاعات خراسان که‬
‫خشکسالیهای پیاپی‪ ،‬تغییر الگوی بارندگی و افزایش‬ ‫خاستگاه بسیاری از گونههای نادر دارویی هستند‪ ،‬در‬
‫معرض این تهدیدات قرار دارند‪.‬‬
‫دمای هوا‪ ،‬تهدیدی جدی برای بسیاری از گونههای‬ ‫تغییر کاربری زمینها‪ ،‬تخریب مراتع‪ ،‬و آلودگی منابع آب‬

‫دارویی به ویژه در مناطق نیمهخشک و کوهستانی‬ ‫نیز کیفیت زیستبومهای گیاهی را کاهش داده است‪.‬‬

‫میشود‪.‬‬ ‫محسوب‬ ‫‪. ۲‬چرای بیرویهی دام‬

‫این تغییرات موجب کاهش زمان رشد گیاهان‪ ،‬کاهش‬ ‫افزایش جمعیت دامی در مناطق روستایی و عشایری‪ ،‬به‬
‫ویژه در فصلهای حساس رشد گیاهان‪ ،‬باعث شده‬
‫کیفیت ترکیبات دارویی موجود در آنها و حتی نابودی‬ ‫گونههای گیاهی جوان و شکننده‪ ،‬فرصت بازسازی پیدا‬

‫برخی جمعیتهای بومی شده است‪.‬‬ ‫نکنند‪.‬‬
‫چرای مفرط‪ ،‬خاکورزی مکرر و تخریب پوشش گیاهی‪،‬‬
‫‪. ۵‬فقدان نظام حمایتی و نظارتی کارآمد‬ ‫سبب فرسایش خاک و از بین رفتن فرصتهای طبیعی‬
‫جوانهزنی شده و جمعیت بسیاری از گیاهان دارویی به‬
‫نبود قوانین روشن‪ ،‬عدم نظارت بر برداشت و صادرات‪،‬‬
‫کمبود برنامههای حمایتی برای کشاورزان و بهرهبرداران‬ ‫شدت کاهش یافته است‪.‬‬
‫سنتی‪ ،‬و ضعف در اجرای برنامههای حفاظتی‪ ،‬از جمله‬
‫چالشهای مدیریتی مهم در زمینهی حفاظت از گیاهان‬ ‫‪Page22‬‬

‫دارویی به شمار میرود‪.‬‬