Page 7 - فیزیک(پودمان 1)
P. 7
تعیین و اندازه گیری هر یک از آنها نیز باید بیش از 100یکای ویژه تعیین کنیم ،که عمل ًا کاری سخت و
شاید امکان ناپذیر باشد .ولی همان طور که در ابتدای بحث آمد ،برخی از ک ّمیت های فیزیکی هستند که وابسته
به ک ّمیت های فیزیکی دیگرند (به عنوان مثال چگالی که از تقسیم ک ّمیت فیزیکی جرم به حجم به دست می آید).
فیزیک دان ها بر اساس این واقعیت ،ک ّمیت های فیزیکی را به دو دسته کلی کمیت های اصلی و فرعی تقسیم
کرده اند که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
نماد علمی ک ّمیت ها ،معمولاً بر اساس حرف اول نام لاتین آنهاست .به عنوان مثال برخی از ک ّمیت های بیشتربدانید
فیزیکی که در این کتاب با آنها آشنا خواهید شد در جدول زیر آمده است:
ک ّمیت نام لاتین ک ّمیت نماد ک ّمیت نام لاتین ک ّمیت نماد
طول Length L حجم Volume V
m چگالی Density ρ
massجرم t سرعت Velocity v
T شتاب a
timeزمان I نیرو acceleration F
R وزن Force W
Temperatureدما Weight
V
Current Intensityشدت جریان الکتریکی
A
مقاومت الکتریکی Resistance
اختلاف Voltage فشار Pressure P
پتانسیل الکتریکی انرژی حرارتی Thermal Energy Q
مساحت Area
1ـ2ـ 1ک ّمیت ها و یکاهای اصلی :ک ّمیت های اصلی مجموعه ای از ک ّمیت های مستقل فیزیکی هستند
که دیگر ک ّمیت ها به کمک آنها به دست می آیند .با توجه به این تقسیم بندی ،فیزیک دان ها ،هفت ک ّمیت
فیزیکی را در قالب ک ّمیت های اصلی در نظر گرفته اند و یکای مرتبط با آنها را یکاهای اصلی نامیده اند.
شما در کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه با برخی از آنها همچون طول ،جرم ،زمان ،دما آشنا
شده اید .باید در نظر داشت که نکته مهم در تعیین ک ّمیت های اصلی انتخاب یک استاندارد مناسب برای
اندازه گیری این ک ّمیت ها است ،زیرا در دنیای علم و ارتباطات یکی از ملزومات اصلی برای برقراری رابطه میان
افراد و دا د و ستد ها ِی معنی دار ،وجود یک قرارداد و استاندارد مناسب میان افراد است که حوزۀ اندازه گیری
در علم نیز نیازمند این قراردادهای استاندارد و جهان شمول است.
با گروه هایی از هم کلاسی های خود ،راجع به اهمیت تعیین یکا و استاندارد در علم اندازه گیری بحث فک رکنید
کنید و با در نظر گرفتن محیط زندگی ،آموزشگاه ،کارگاه ها و ...به چند مورد از مشکلات ناشی از نداشتن
یکا و استاندارد یکسان در اندازه گیری اشاره نمایید.
6