Page 9 - فیزیک(پودمان 1)
P. 9
در سال ۱۹98میلادی کاوشگری با نام ،Mars Climate Orbiter بیشتربدانید
با مأموریت تحقیق بر روی آب و هوا و تعیین مقدار دی اکسید موجود
در جو مریخ و همچنین بررسی وجود آب در این سیاره به فضا فرستاده
شد اما این کاوشگر هنگامی که می خواست در مدار خود قرار بگیرد ،در
اتمسفر مریخ بسیار پایین آمد و سقوط کرد.
علت این حادثه نقص فنی کاوشگر نبود .بلکه تفاوت در
دستگاه های اندازه گیری سازندگان این وسیله ،باعث این سقوط
گردید .در واقع یکی از پیمانکاران که در ساخت این کاوشگر
همکاری کرده بود از دستگاه اندازه گیری انگلیسی/آمریکایی
استفاده می کرده است ولی کاوشگر بر مبنای دستگاه اندازه گیری
متریک ساخته و برنامه ریزی شده بود و این تفاوت در دستگاه های
اندازه گیری باعث گردید کاوشگر در تشخیص فشار هوا اشتباه کند.
با مراجعه به لوح فشرده و مشاهده فیلم مربوط به دقیق ترین ساعت اختراع شده در جهان (F2ـ)nist تجربه کنید
گزارشی را در رابطه با ویژگی های منحصر به فرد این ساعت و کاربردهای آن تهیه کرده و در کلاس ارائه دهید.
١ـ٢ـ ٢ک ّمیت ها و یکاهای فرعی :همان طور که در ابتدای بحث اشاره شد ،تعیین یکا برای تمامی ک ّمیت ها
در علم ،کار سخت و امکان ناپذیری است اما با در نظرگرفتن این واقعیت که برخی از ک ّمیت های فیزیکی را می توان
توسط ک ّمیت های دیگر به دست آورد ،باعث گردید تا یکاهای فرعی معرفی شوند.
درنتیجه یکاهای فرعی ،یکاهای مربوط به کمیت های فرعی هستند .این ک ّمیت ها را می توان بر اساس
اندازه گیری ک ّمیت های دیگر و به خصوص ک ّمیت های اصلی به دست آورد.
برای مثال ک ّمیت سرعت از تقسیم دو ک ّمیت اصلی جابه جایی (طول) ب ه زمان به دست می آید ،یا ک ّمیت شتاب
از تقسیم یک ک ّمیت فرعی سرعت به یک ک ّمیت اصلی زمان حاصل می شود .برای آشنایی بیشتر با ک ّمیت های
فرعی به مثالی که در ادامه آورده شده است ،توجه کنید.
در دستگاه بین المللی یکاها یکای نیرو را به دست آورید. مثال
8
پاسخ :نیرو یک ک ّمیت فرعی است زیرا به ک ّمیت های دیگری وابسته است .در علوم تجربی سال نهم آموختید:
F = m a = m ∆v
∆t
آوریم به دست یکاها دستگاه در فرعی ک ّمیت یک عنوان به را نیرو یکای بخواهیم اگر حا ل
بین المللی
می بایست با توجه به محل قرارگیری هر یک از ک ّمیت ها در رابطه بالا ،یکای آنها را در محل خود قرار
دهیم ،یعنیm :
m
یکای نیرو ( )F × = kg s = kg s2
s
