Page 127 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

Con ñöôøng xuaát döông cuûa ñoàng chí Traàn Phuù qua ñòa baøn thaønh phoá Moùng Caùi .127

GÌN GIỮ VÀ PHÁT HUY NHỮNG GIÁ TRỊ
KHU DI TÍCH TỔNG BÍ THƯ TRẦN PHÚ

@ Đồng chí Lê Doãn Thắng

Ban Quản lý Khu di tích Tổng Bí thư Trần Phú
tại xã Tùng Ảnh, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh

ồng chí Trần Phú (1904 - 1931), Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng, người con ưu tú của
quê hương Tùng Ảnh - Đức Thọ, người chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất,
Đđã hiến dâng trọn đời mình cho sự nghiệp độc lập và giải phóng dân tộc. Cuộc

đời, sự nghiệp và ý chí cách mạng của đồng chí Trần Phú còn vang vọng mãi đến hôm
nay và mai sau.
Đồng chí Trần Phú sinh ngày 01/5/1904 tại thôn An Thổ, xã An Dân, huyện Tuy An,
tỉnh Phú Yên. Nguyên quán xã Việt Yên (nay là xã Tùng Ảnh) huyện Đức Thọ, tỉnh Hà
Tĩnh, trong một gia đình nhà nho. Ông nội của đồng chí Trần Phú là cụ Trần Viết Tiến,

sinh năm Ất Mùi (1835) đậu hai khoa Tú tài năm Đinh Mão và Canh Ngọ, được sung
chức Hậu bổ tỉnh Quãng Ngãi. Thân phụ là ông Trần Văn Phổ sinh năm Ất Sửu (1865),
đậu Tú tài khoa Nhâm Ngọ đời vua Tự Đức (1882), đậu Giải nguyên khoa Đinh Dậu đời
vua Thành Thái (1897), được bổ làm Tri huyện Đức Phổ, tỉnh Quãng Ngãi.

Thân mẫu Trần Phú là bà Hoàng Thị Cát, con Chánh bát phẩm Hoàng Đức Triêm ở
xã Châu Dương, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An.

Ông Trần Văn Phổ và bà Hoàng Thị Cát sinh hạ được 8 người con, Trần Phú là con
thứ 7, có 2 người mất sớm là bà Trần Thị Chít và ông Trần Văn Cương. Các người con còn
lại có nhiều người đỗ đạt và có tinh thần yêu nước, chống Pháp, tiêu biểu là: Trần Dương,
anh trai Trần Phú, sinh năm Mậu Tuất (1898), giữ chức Phán sự Hàn lâm thị giảng; em
trai Trần Ngọc Danh, sinh năm Mậu Thân (1908), hoạt động cách mạng từ những năm
1930 - 1931, từng là Xứ ủy viên Nam Kỳ, bị Pháp kết án khổ sai chung thân, sau này là
đại biểu Quốc hội khóa I. Năm 1946, ông Danh tham dự Hội nghị Phôngtennơblô và được
cử làm Trưởng phái đoàn đại diện Chính phủ Việt Nam tại Pháp đến năm 1949” . Năm
(1)
1951, ông về chiến khu Việt Bắc phụ trách Nhà xuất bản Sự thật (nay là Nhà xuất bản
Chính trị quốc gia Sự thật) và mất tại đây vào năm Nhâm Dần (1952).
Sau khi đỗ Giải nguyên, ông Trần Văn Phổ được bổ làm Giáo thụ huyện Đức Thọ.
Năm 1901, ông được điều chuyển làm Giáo thụ huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên mang theo

cả gia đình và đồng chí Trần Phú được sinh ra tại đây (thôn An Thổ, xã An Dân). Đầu
năm 1907, triều đình Huế lại bổ nhiệm ông Phổ làm Tri huyện Đức Phổ, tỉnh Quãng
Ngãi. Là một nhà nho có nhân cách, chí khí lại làm quan trong bối cảnh nước mất nhà
tan, ông Phổ cảm thấy bất lực, bế tắc không lối thoát khi nhận được lệnh của Khâm sứ

(1) Chương trình viết tiểu sử các đồng chí lãnh đạo của Đảng và Nhà nước: Trần Phú tiểu sử, Nxb. Chính
trị quốc gia, Hà Nội, 2007, tr.21, 22, 23.