Page 101 - Τεύχος

τα σημαντικότερα γνωρίσματα της λειτουργίας του, στα οποία περιλαμβάνονται
η ελεύθερη πρόσβαση και χρήση, η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και η
πολιτική έκφραση. Ως απόρροια αυτού, ο συνεχώς μεταβαλλόμενος, ετερογενής
του χαρακτήρας, μετατρέπεται σε πιο προβλέψιμο και ομοιογενή. Η ικανότητα του
δημόσιου χώρου να αποτελεί μέσο αντίστασης και αλλαγής των κοινωνικοπολιτικών
και οικονομικών συνθηκών συρρικνώνεται λόγω της αδυναμίας του να
λειτουργήσει ως τέτοιο, υπό το καθεστώς της ιδιωτικοποίησης. Η κοινωνικότητα
και η αλληλεπίδραση του κοινωνικού συνόλου στο πλαίσιο της δημόσιας σφαίρας
μειώνεται σκόπιμα, για την κατεύθυνση του στην άκρατη κατανάλωση. Στο βωμό
της κερδοσκοπίας, ο δημόσιος χώρος αποκτά νέες ποιότητες που διαβρώνουν τον
πρωτόλειο χαρακτήρα του και δημιουργούν νέα αστικά περιβάλλοντα.
Εικόνα 113 : «Γινόμαστε περισσότερο ομογενείς στις γειτονιές μας,
καθώς η πόλη γίνεται όλο και περισσότερο ετερογενής στο σύνολό της»
Low S.M., 2008

Καθ 'όλη τη διάρκεια της ιστορίας, ο καπιταλισμός έχει τροποποιήσει τις
πόλεις σύμφωνα με τις απαιτήσεις του. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Har-
vey, «δεν αισθανόμαστε τελικά την εμπειρία της πόλης, τη βιώνουμε ανέκφραστα
και τυφλά, καθώς ενστερνιζόμαστε την καθημερινή εμπειρία…Συνεπώς γεννιέται
η απορία, πώς θα ήταν δυνατόν να ενθαρρυνθεί η πολιτική συμμετοχή, σε
έναν κόσμο κατασκευασμένο από διαχωρισμένα προάστια, περιφραγμένες
κοινότητες, ιδιωτικοποιημένους χώρους και αυστηρά εμπορικά κέντρα καθώς
και παρακολούθηση στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, πίσω από μια σκιερή
μορφή διακυβέρνησης που στη σύγχρονη εποχή την ονομάζουμε «επιχειρησιακή
συνεργασία» (Harvey, 2008, 19). Όπως μάλιστα υποστηρίζει ο Castells, ο
πραγματικός στόχος του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού που αναδύεται μέσα
από την παγκόσμια αγορά, είναι να μετασχηματίσει τις σύγχρονες πόλεις «σε
συσσωρεύσεις ατόμων χαμένων στο χώρο... καθιστώντας την έννοια του πολίτη
κενή περιεχομένου και το δικαίωμα στην πόλη αφηρημένο» (Castells,1989, 348).

Συνεπώς, τα παραδοσιακά κέντρα των πόλεων, μέσα από μια προσπάθεια
να ανακτήσουν τη χαμένη τους ζωτικότητα και να αποτελέσουν ξανά έναν
ενεργό πυρήνα δημόσιας ζωής, άλλαξαν τη οργάνωση και τη μορφή τους, μέσα
από δράσεις αστικής αναζωογόνησης. Οι μετασχηματισμοί αυτοί μετέβαλλαν
σημαντικά τον χαρακτήρα του δημόσιου χώρου, που μετατράπηκε σε αντικείμενο
προς πώληση, χάνοντας έτσι αρχικά τον επικυρίαρχο χαρακτήρα του ως κοινό
αγαθό του συνόλου. Ο δημόσιος χώρος δεν μπορεί πια να θεωρηθεί επί της ουσίας
δημόσιος, εφόσον πρόκειται για ιδιωτικό χώρο. Ακολούθως, η λειτουργία του
δημόσιου χώρου υπό την ιδιοκτησία ιδιωτικών φορέων, ως ιδιοκτήτες πλέον του
αστικού χώρου, αλλοιώνουν ακόμη περισσότερο την έννοιά του, περιορίζοντας

99 Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου 100