Page 96 - Τεύχος
P. 96
Τόσο ο ιδιωτικός όσο και ο δημόσιος τομέας φροντίζουν οι νέοι δημόσιοι Δημιουργείται επομένως μια νέα συνθήκη στον αστικό δημόσιο χώρο, η
χώροι να χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα προσεγμένο σχεδιασμό. Η ιδιαίτερη οποία μέσω της εμπλοκής ιδιωτικών φορέων στο σχεδιασμό και τη συντήρησή του,
αρχιτεκτονική, οι υφές και η αποκλειστικότητα στο σχεδιασμό, έχουν σκοπό να έχει ως στόχο την οικονομική ανάπτυξη και τα κέρδος. Η υποταγή της πόλης στη
δημιουργήσουν, να προβάλλουν μια ιδιαιτερότητα και να προσδώσουν έναν καπιταλιστική εξέλιξη και η ασταμάτητη ανάγκη για παραγωγή του πλεονάσματος
χαρακτήρα , πράγμα το οποίο βέβαια δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα του του κεφαλαίου υπονοεί την διαδικασία της συνεχούς αστικής ανάπτυξης,
αστικού χώρου μιας πόλης αλλά το οικονομικό κύρος του επενδυτή στο δημόσιο βασισμένη, στη καταστροφή και την ανοικοδόμηση της πόλης. Για τον λόγο αυτό,
χώρο (Ηλιόπουλος, 2016, 23). το κεφάλαιο ιδιοποιείται-εκμεταλλεύεται τους κοινόχρηστους αστικούς χώρους
με πρόθεση την εξασφάλιση των απαραίτητων καταστάσεων για παραγωγή-
Πολλοί ερευνητές θα συμφωνούσαν ότι μέσα από τις διαδικασίες αυτές αναπαραγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων (Alves, 2014, 147).
επαναπροσδιορίζεται, ή καλύτερα υπονομεύεται ο ρόλος του δημόσιου χώρου
ως χώρος συνύπαρξης, συνεύρεσης, αλληλεπίδρασης και αντιπροσώπευσης,
ως «δημόσια σφαίρα», ως χώρος όπου κατ’ εξοχήν ασκείται το «δικαίωμα στην
πόλη». Ο δημόσιος χώρος (Wilson & Swyngedouw, 2015) χάνει τον πολιτικό του
ρόλο και αντανακλά, υλοποιεί, προωθεί την κυρίαρχη εικόνα της ανταγωνιστικής
πόλης (Αθανασίου, 2018). Αναδύεται λοιπόν μια καινούργια πραγματικότητα
, με διαφοροποιήσεις στις αρχές του προγραμματισμού και της ανοικοδόμησης
της πόλης. Σύγχρονοι μετασχηματισμοί που υπονομεύουν τον ρόλο του και
προδιαγράφουν το «τέλος του δημόσιου χώρου»(Sorkin, 1992, Mitchell, 2003, Low
& Smith, 2006). Η Jacobs υποστήριξε την ομοιογενοποίηση των δημόσιων χώρων
στις πόλεις του κόσμου, πού μέσα από επεκτατικές διαδικασίες ιδιωτικοποίησης,
χάνουν την «αυθεντικότητά» τους, χωρίς να έχουν χάσει τις ποιότητες του
φυσικού χώρου(Αθανασίου, 2018). Παρατηρείται λοιπόν μια αντιστοιχία των
ιδιωτικοποιημένων χώρων των κεντρικών περιοχών, με τους χώρους των εμπορικών Εικόνα 109 : Nέα αστική εμπειρία, συνύπαρξη ιδιωτικού -δημόσιου
κέντρων, όπου πραγματοποιείται η οικειοποίηση χαρακτηριστικών του δημόσιου
χώρου, με αλλοιωμένο όμως νοηματικό περιεχόμενο. Κατά συνέπεια, οι δημόσιοι χώροι και ο χαρακτήρας τους άλλαξαν καθώς
έπαψαν να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές για κοινωνική αλληλεπίδραση και
δεσμεύτηκαν για άλλους σκοπούς. Η κοινωνική επαφή μειώνεται, οι άνθρωποι
σταματούν να συναθροίζονται και να επικοινωνούν με τον ίδιο τρόπο που
λειτουργούσαν στον δημόσιο χώρο του παρελθόντος, που άνηκε αποκλειστικά
στους πολίτες. Παρατηρείται λοιπόν, εκείνο το φαινόμενο της κατάληψης του
δημόσιου χώρου, ακολουθώντας νομότυπες διαδικασίες, που παρόλα αυτά
επεμβαίνει τόσο στη λειτουργία του ώστε θα ήταν εύλογο να επαναπροσδιοριστεί
αυτή η έννοια της νομιμότητας. Η παρατήρηση αυτή της αμφισβήτησης της
νοηματικής και όχι νομικής νομιμότητας των διαδικασιών αυτών, στηρίζεται κατά
βάση στην αμφιβολία που επέρχονται τα όρια του δημόσιου χώρου όταν εκείνες
οι κοινωνικές-οικονομικές ομάδες αποτελούμενες κυρίως από επιχειρηματίες
αναψυχής καταλαμβάνουν τμήμα του ή εξοπλισμό του, υπερασπιζόμενοι το
ατομικό-ιδιωτικό.
Λόγω της νομιμότητας των διαδικασιών αυτών θεσμοποιείται η
Εικόνα 108 : POP-Liberty Plaza Park, Manhattan, Νέα Υόρκη ιδιωτικοποίηση αναμφίβολα δημοσίων χώρων, όπως για παράδειγμα μια πλατεία
95 Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου 96
