Page 47 - Τεύχος

πιστούς μουσουλμάνους μια “αρένα” ηθικής μάχης. Η πεποίθηση αυτή βασιζόταν
στο γεγονός πως η αγορά λειτουργούσε προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και
όχι του ατομικού συμφέροντος. Έτσι, οι έμποροι θεωρητικά είχαν ως στόχο μέσω
του βιοπορισμού τους να συμβάλλουν στην καλή λειτουργία της κοινότητας καθώς
αποτελούσαν συνδετικό κρίκο για τη διανομή των αγαθών. Παρά το γεγονός πως η
αγορά συνδέεται άμεσα με την απόκτηση κέρδους, οι μουσουλμάνοι πίστευαν ότι
ακριβώς αυτή ήταν η ηθική μάχη στην οποία καταβάλλονταν οι πιστοί. Έπαιρναν
το ρίσκο να υποπέσουν σε αμάρτημα με σκοπό την συμβολή τους στο κοινό καλό
(Esposito, 2004, 67).

Εικόνα 36 : Υφασματέμπορας στο Grand Bazaar Εικόνα 37 : Isfahan Bazaar,1974

Σημαντικό ρόλο την λειτουργιά των ισλαμικών χώρων εμπορίου
διαδραμάτιζαν οι συντεχνίες, όπως και στο εμπόριο του δυτικού κόσμου κατά
αυτή τη μεσαιωνική περίοδο. Τα ενοίκια και οι φόροι που κατέβαλλαν οι έμποροι
για να μπορούν να προσφέρουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες στους στα bazaars,
χρησιμοποιούνταν για την οικονομική στήριξη των τοπικών τζαμιών, χώρων λατρείας
των μουσουλμάνων. Αυτό το γεγονός δημιουργούσε έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ
της αγοράς και του θρησκευτικού καθεστώτος. Η σύνδεση που δημιουργούνταν
μεταξύ θρησκευτικής εξουσίας και εμπόρων αποτελούσε μεγάλο πλεονέκτημα για Εικόνα 39 : Μουσουλμάνοι προσεύχονται σε τζαμί μέσα στο bazaar, Hoskovo
τους τελευταίους, καθώς κατά κάποιο τρόπο βρισκόταν υπό την προστασία τους
έναντι του κράτους, το οποίο πολλές φορές ήθελε να αποκτήσει τον έλεγχο της Ένα πολύ σημαντικό στοιχείο που αποδεικνύει ακόμη περισσότερο την
κοστολόγησης των εμπορευμάτων (Esposito, 2004, 66). στενή σχέση οικονομίας και θρησκείας πέραν της εννοιολογικής σύνδεσης του

όρου bazaar με αυτήν, είναι η ύπαρξη λατρευτικών χώρων συνδεδεμένες με το
χώρο της αγοράς. Εκτός από το τζαμί, υπήρχαν οι υποδομές της ιερατικής σχολής
και του λουτρού (Najdjavadipour, 2011, 6) που χρησιμοποιούνταν από τους
πιστούς μουσουλμάνους. Η ύπαρξη ιερατικής σχολής μας δίνει το έναυσμα να
συμπεράνουμε πως η οικονομία βρισκόταν σε άμεση σύνδεση με τον πολιτισμό,
όχι μόνον σε επίπεδο λατρευτικό αλλά και εκπαιδευτικό.

Η εμπειρία της περιπλάνησης των επισκεπτών στους ατελείωτους
διαδρόμους τους, καθώς επιδίδονται σε εμπορικές, κοινωνικές και θρησκευτικές
δραστηριότητες ήταν βασικό στοιχείο της φιλοσοφίας των ανατολίτικων αγορών
Εικόνα 38 : Bara Bazaar, Calcutta, Ινδία (Moosavi, 2006, 4). Παρατηρείται λοιπόν για μια ακόμα φορά πως η αγορά και στην
κοινωνία της Ανατολής έχει πολυεπίπεδη ερμηνεία όσον αφορά το περιεχόμενο της.
Πέραν της οικονομικής σχέσης μεταξύ θρησκευτικού καθεστώτος των Η οικονομία εμπλέκεται με τα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα της δημόσιας ζωής.
μουσουλμάνων και εμπορίου, τα bazaars συνδέονταν σε θρησκευτικό επίπεδο με Η έντονη εσωστρέφεια της ισλαμικής κοινωνίας μετατρέπει τις πόλεις ουσιαστικά
την οικονομία. Όπως προαναφέρθηκε, ο χώρος του bazaar θεωρούνταν από τους σε μια ιδιωτική σφαίρα, με τη μοναδική δημόσια έκφραση να εκτονώνεται στους

45 Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου 46