Page 51 - Τεύχος

πόλη, οχυρωματικό χαρακτήρα. Ουσιαστικά, η πλατεία είναι πλέον ένας ορατά την πλατεία και η οικονομία ανάγεται ως κυρίαρχη τάξη που εξουσιάζει τη δημόσια
οργανωμένος, με σχεδιαστικές αρχές δομημένος χώρος που περιβάλλεται από ζωή. Το πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιείται έχει τη μορφή ενός ελεύθερου χώρου
σημαντικά οικοδομήματα εκκλησιαστικού και πολιτικού-διοικητικού χαρακτήρα. αλλά πρακτικά αποτελεσματικού στην ενίσχυση των διαδικασιών της δημόσιας
Οι μορφολογικά περίκλειστοι αυτοί χώροι αποτελούσαν αναπόσπαστο τμήμα του σφαίρας και της οικονομικής ανάπτυξης. Η νέα πραγματικότητα που δημιουργείται
αστικού δημόσιου χώρου και λειτουργούσαν ως μια ολότητα με τα γύρω κτίρια, η εισάγει την έννοια του μερκαντιλισμού ("Mercantilism") που χαρακτηρίζει γενικά
μεγαλοπρέπεια και κυριαρχία των οποίων τονίζεται μέσα από αυτούς (Chantale, το οικονομικό σύστημα, το οποίο πολλές φορές φέρεται να ταυτίζει τον πλούτο με
2014). το χρήμα (Chantale, 2014).
Ο χώρος της πλατείας διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο μιας νέας αστικής
τυπολογίας αλλά και μιας νέας αστικής τάξης. Η μετάβαση από τη μεσαιωνική Όπως περιγράφει ο Δημητριάδης, η πλατεία αποτελεί τον πυρήνα
στην αναγεννησιακή πλατεία σηματοδοτήθηκε νοηματικά από την ενίσχυση των μιας ευρύτερης εμπορικής περιοχής, με καταστήματα κατά́ μήκος των κύριων
αλληλεπιδράσεων μεταξύ των ανθρώπων και της επικοινωνίας του κοινωνικού δρόμων, διαχωρισμένα όμως από́ την κατοικία, εφόσον ένα μεγάλο μέρος της
συνόλου. Μορφολογικά, η πλατεία αποτελεί μέρος ενός δικτύου αστικών παραγωγής μεταφέρεται στις πρώιμες βιομηχανικές ζώνες , που έχουν αρχίσει
χώρων και ροών επικοινωνίας και κατέλαβε μια ατομική θέση στην ιεραρχία των να δημιουργούνται (Δημητριάδης, 1995, 221-225), αντικαθιστώντας την κατοικία
χώρων της πόλης, συγκροτώντας μαζί με αυτούς μια ΄΄σκηνή΄΄ πάνω στην οποία -εργαστήριο ή βιοτεχνία. (Ζουρουδή, 2010, 32) Αναφορικά με τη διάταξη της, η
διαδραματίζεται κάθε έκφανση της δημόσιας ζωής. Σημαντικό ρόλο έχουν οι πλατεία έχει κλειστή́ και συνηθώς πιο γεωμετρική́ διάταξη από́ τη μεσαιωνική́,
όψεις των κτιρίων που περιβάλλουν την πλατεία, που λειτουργούν περισσότερο δημιουργεί προοπτική́, ενώ περιτριγυρίζεται από́ κτίρια, με τοξωτές στοές και
ως στοιχείο διαμόρφωση αυτού του ΄΄σκηνικού΄΄, παρά ως χωρικά́ και λειτουργικά́ καταστήματα στο ισόγειο. Στον υπαίθριο χώρο της, εκτός από́ το εμπόριο, διεξάγονται
όρια των κτιρίων που επικαλύπτουν (Ζουρουδή, 2010, 32). επίσημες τελετές και θεάματα, ενώ́ από́ αυτήν ξεκινούν οι εμποροπανηγύρεις
και η περιοδική́ αγορά́, που οργανώνονται κατά́ μήκος των κυρίων δρόμων της
πόλης (Calabi, 2004, 58-59). Όπως αναφέρει ο Habermas (1962) η αναγεννησιακή
πλατεία αποτέλεσε την «υποδομή» για τη δημόσια έκφραση, λόγω της ανάγκης για
κοινωνικοπολιτικές μεταβολές. Αποτελούσε το χώρο που προσέφερε την ευκαιρία
στον απλό πολίτη να συζητήσει και να ασκήσει κριτική στα φλέγοντα κοινωνικά και
πολιτικά ζητήματα της εποχής (Θεοδώση, 2015).

Εικόνα 42 : Αναπαράσταση της αναγεννησιακής πλατείας της Pienza στην Ιταλία στον πίνακα
"The ideal city" του F. Carnevale, (1480-84)

Ένα στοιχείο ιδιάζουσας σημασίας που σηματοδότησε τη μετάβαση
από την οργάνωση της μεσαιωνικής στην αναγεννησιακή πόλη αλλά και τη
μεταβολή του ιδεολογικού υπόβαθρου αντίστοιχα, αποτελεί η απομάκρυνση από
θρησκευτικά-κοινωνικά κτίρια και η αντικατάστασή τους με εμπορικούς χώρους. Εικόνα 43 : H πλατεία της Pienza σήμερα Εικόνα 44 : Η αναγεννησιακή πλατεία του Αγίου Μάρκου, Βενετία
Το μοτίβο οργάνωσης της αναγεννησιακής πλατείας αναπαράγεται μαζικά και
δημιουργεί αυτή τη νέα εικόνα της πόλης όπως αναλύθηκε προηγουμένως. Οι
εμπορικές λειτουργίες επικρατούν επί των υπολοίπων που περιβάλλουν ομοίως

49 Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου 50