Page 54 - Τεύχος

Οι κοινωνικές και οικονομικές αυτές ανισότητες εγγράφονταν στα τοπία την πρόκληση να παράγουμε δημόσια αγαθά (κυρίως παιδεία, πολιτισμό, υγεία)
των πόλεων του βιομηχανικού καπιταλισμού ήδη από τις απαρχές της ανάπτυξης για το σύνολο των πληθυσμών (Μοχιανάκης, 2018).
τους (Stevenson, 2007, 45). Οι νέες σκληρές συνθήκες διαβίωσης, η πολύωρη
εργασία και η έντονη ταξική διαστρωμάτωση κάνουν τον άνθρωπο του 19ου αιώνα Όπως περιγράφει στο έργο του ο Β. Walter, τα νέα οικονομικά και
να μην συμμετέχει ενεργά στη δημόσια ζωή. Παράλληλα η μαζική παραγωγή τεχνολογικά επιτεύγματα που μας κληροδότησε ο 19ος αιώνας εισέρχονται
προϊόντων, η εξειδίκευση, η δημιουργία πλεονάσματος και η επακόλουθη αλλαγή στο σύμπαν μιας φαντασμαγορίας. Αυτά τα επιτεύγματα υφίστανται μια τέτοια
των καταναλωτικών συνθηκών κάνουν τις έως τότε τοπικές αγορές ξεπερασμένες. Η “φωταψία” όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, με μια ιδεολογική μετάθεση, αλλά και
πληθώρα νέων προϊόντων πρέπει να διοχετευτεί αλλού, αφού ξεπερνά τις ανάγκες στην άμεσα αντιληπτή τους παρουσία. Εκδηλώνονται ως φαντασμαγορίες. Σ’ αυτές
του τοπικού πληθυσμού. Η εμπορική διαδικασία μέσα στην πόλη αλλάζει μορφή τις φαντασμαγορίες της αγοράς, όπου οι άνθρωποι εμφανίζονται μόνον ως τύποι,
(Καρούτσου, 2010, 49). Η νέα αστική τάξη που αναδύθηκε σε αυτό το πλαίσιο αντιστοιχούν οι φαντασμαγορίες των εσωτερικών χώρων, που δημιουργούνται
της βιομηχανικής πόλης του 19ου αι., αναζητούσε και απαιτούσε νέες κτιριακές από την ασίγαστη ανάγκη του ανθρώπου να αφήσει το αποτύπωμα της ιδιωτικής
κατασκευές, ικανές να εκθέσουν και να παρουσιάσουν με το βέλτιστο τρόπο τα ατομικής του ύπαρξης στους χώρους όπου κατοικεί. Τον 19ο αιώνα λοιπόν η
προϊόντα της. (Μωραΐτης, 2006, 54). προσωπικότητα του ατόμου εισβάλλει στη δημόσια σφαίρα. Πιο συγκεκριμένα,
σχέση ιδιωτικού-δημόσιου μεταβάλλεται, με το ιδιωτικό να εξωτερικεύεται στο
δημόσιο (λ.χ. η ένδυση αποτελεί πλέον μέσο έκφρασης της προσωπικότητας του
ατόμου και όχι μόνον της κοινωνικής του τάξης), ενώ η κοινωνία των πολιτών,
ως ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού, βρίσκεται στο
απόγειό της. Οι δημόσιοι χώροι αναδομούνται: ο δρόμος είναι τόπος διανομής και
η πλατεία τόπος επικοινωνίας αλλά και επίδειξης, παίζοντας ρόλο στο θέαμα της
πόλης (Ιωάννου, 2017, 12).

Εικόνα 47 : Πολυσύχναστος δρόμος στη μητρόπολη του Εικόνα 48 : Εξαθλίωση σε φτωχογειτονιά του Λονδίνου, 1875
Λονδίνου, Regent Street.

Η νέα καταναλωτική κοινωνία που αναδύθηκε στη βιομηχανική πόλη, με
την ανταλλαγή να ανέρχεται στην επικρατούσα λειτουργική σχέση, οδήγησε στη
μεταβολή των κοινωνικών σχέσεων και στη δημιουργία μιας κοινωνίας που όπως
αναφέρθηκε προηγουμένως εμφανίζεται ως η κοινωνία των ξένων (Hill , Mc Cathy
, 1999, 38). Η κοινωνία των ξένων, επικεντρωμένη στην ανταλλαγή, χρειαζόταν
παρόλα αυτά ένα ισχυρό πολιτιστικό πλαίσιο για να υποστηρίξει τις ανταλλακτικές
σχέσεις (Madanipour, 2003, 113-114). Η βιομηχανική επανάσταση μετασχημάτισε
τον τρόπο που ο χώρος της πόλης διαμόρφωνε την εμπειρία των κατοίκων της. Οι
αλλαγές στην κλίμακα της πόλης, η αστικοποίηση και οι αλλαγές στους ρυθμούς της
καθημερινής ζωής κατέστρεψαν την αίσθηση της χρονικής και χωρικής ενότητας.
Τα πάντα στην πόλη βρίσκονται σε συνεχή μετασχηματισμό. Η αστικοποίηση Εικόνα 49 : Κυρίες υψηλής κοινωνικής τάξης, Εικόνα 50 : Μαζική παραγωγή με γυναίκες εργάτριες σε βιομηχανία της
συγκεντρώνει και εκφράζει τις εντάσεις και τις αντιφάσεις της εκβιομηχάνισης και Παρίσι, 1909 Αμερικής, 1912
της παγκοσμιοποίησης. Πρόκειται για ένα μη αναστρέψιμο φαινόμενο, θέτοντας

53 Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου Η εξέλιξη των χώρων εμπορίου στο πέρασμα του χρόνου 54