Page 68 - 4. Giao an, de cuong bai giang
P. 68
thực hành tuy không bị coi là chính phạm nhưng trong những trường hợp người
thực hành có hoạt động đắc lực thì họ cũng bị coi là có vai trò nguy hiểm trong
vụ đồng phạm.
+ Mức độ tham gia chỉ sự đóng góp thực tế của những người đồng phạm đối
với việc gây ra tội phạm cũng như hậu quả của tội phạm. Mức độ này phụ thuộc
vào nhiều yếu tố như động cơ, mục đích phạm tội; thủ đoạn phạm tội hoặc thái độ
tâm lý khi thực hiện tội phạm.
Việc áp dụng nguyên tắc cá thể hóa trách nhiệm hình sự có tác dụng phân
hóa tội phạm. Hơn nữa, nó tạo ra tính hợp pháp, hợp lý khi xử lý tội phạm cũng
như đảm bảo nguyên tắc công bằng - một nguyên tắc quan trọng của Luật hình sự
Việt Nam. Hình phạt không chỉ nhằm để trừng trị người phạm tội mà còn có mục
đích giáo dục, phòng ngừa tội phạm. Mục đích của việc áp dụng hình phạt chỉ đạt
được khi chúng ta xét xử nghiêm minh, công bằng, đúng người, đúng tội. Vận
dụng nguyên tắc cá thể hóa trách nhiệm hình sự của những người đồng phạm góp
phần thực hiện tốt mục đích trên.
3. Một số vấn đề liên quan đến trách nhiệm hình sự trong đồng phạm
a. Vấn đề chủ thể đặc biệt trong đồng phạm
CTTP của tất cả các tội phạm đều đòi hỏi chủ thể phải có hai dấu hiệu là có
NLTNHS và độ tuổi chịu TNHS. Ngoài ra, còn có một số trường hợp CTTP đòi
hỏi chủ thể phải có thêm dấu hiệu đặc biệt khác, vì chỉ có dấu hiệu này mới có thể
thực hiện được hành vi phạm tội mà CTTP đó phản ánh. Chủ thể đòi hỏi phải có
thêm dấu hiệu như vậy được gọi là chủ thể đặc biệt.
Trong đồng phạm, đối với những tội phạm đòi hỏi CTTP phải có chủ thể đặc
biệt, chỉ cần người thực hành có đặc điểm của chủ thể đó. Những người đồng
phạm khác không nhất thiết phải có những đặc điểm của chủ thể đặc biệt. Ví dụ:
trong vụ tham ô tài sản, người thực hành phải là người có chức vụ, quyền hạn liên
quan đến tài sản còn những người đồng phạm khác (xúi giục, giúc sức, tổ chức)
có thể là người không có chức vụ, quyền hạn như vậy.
b. Vấn đề giai đoạn thực hiện tội phạm trong đồng phạm
- Xác định vai trò của người thực hành trong các giai đoạn thực hiện tội phạm
63
