Page 131 - ธรรมะบรรยาย1525

ธรรมะบรรยาย ๐๕๕

ท่านเจ้าคุณ พระราชปัญญาวชิโรดม

๒๕ พฤษภาคม ๒๕๖๔

้
่
ี่
ขออนุโมทนาบุญกับทุก ๆ ทานด้วย ที่เข้าร่วมสวดมนต์ท าวัตรเช้า วันนี้เป็นเชาวันท ๒ ของ
สมาธิสัญจรออนไลน์ ตอนเช้าเราได้สวดบทธรรมสังเวชบอกว่า “ชาติปิ ทุกขา” แม้ความเกิดก็เป็น
ทุกข์ “ชะราปิ ทุกขา” แม้ความแก่ก็เป็นทุกข์ “มะระณัมปิ ทุกขัง” แม้ความตายก็เป็นทุกข์ การเกิด

เป็นทุกข์หมายความว่า ร่างกายนี้ไม่คงทน ก็มีการเจริญเติบโต บางคนก็เสียชีวิตก่อนวัยอันควร

ุ
บางคนก็เจริญอายุมาถึง ๖๐, ๗๐ หรือวา ๑๐๐ ปี นั่นหมายความว่า “ชาติปิ ทกขา” ความทุกข์คือ
่
ุ
ทนอยู่ในสภาพเดิมไม่ได้ มีการเปลี่ยนแปลงไปเรื่อย ๆ แล้วในที่สุด “ชะราปิ ทกขา” เป็นความแก่
อวัยวะทุกส่วนไม่ว่าส่วนใดของร่างกาย จะเป็นศีรษะของเรา ตั้งแต่ผมลงมา บางคนก็ผมร่วงผม

หล่น เหลือแต่หนังหัว ผมร่วงหมดเลย หูก็มาตึง ตาก็มาฝ้าฟาง จมูกก็ไม่ได้กลิ่น ฟันก็หลุดร่วงลงไป

ี
แก้มก็ตอบ คอก็เหี่ยว โอ้ มันเป็นไปสารพัด นี่เรยกว่า “ชะราปิ ทุกขา” คือ สังขารร่างกายนี้มันก็
เสื่อมสภาพไปตามกาลเวลาของมัน มาถึง “มะระณัมปิ ทุกขัง” หมายถึงความตายก็เป็นทุกข์ เมื่อ

ตายไปแล้วก็ใช่ว่าจะอยู่คงทนอีก ก็ต้องเน่าต้องเปื่อย ในที่สุดก็เหลือแต่ธาตุดินคือกระดูก อย่างอื่น

ก็สลายไปหมด ดินก็เหลือแต่กระดูกเท่านั้นเอง น้ าก็ไป ลมก็ไป ไฟก็ไป ที่มองเห็นได้เห็นแค่กระดูก

เท่านั้นเอง ในกระดูกนี้ก็ไม่รู้ว่าเป็นกระดูกของใคร ถ้าไม่เขียนชื่อไว้ก็จ าไม่ได้

เพราะฉะนั้น แม้แต่ความตายก็เอาแน่นอนไม่ได้ เราก็มาพิจารณาถึง ถ้ายังมีชีวิตอยู่ “โส

กะปะริเทวะทุกขะ โทมะนัสสุปายาสาปิ ทุกขา” แม้ความเศร้าโศรก ความร่ าไรร าพัน ความไม่

ี่
สบายกาย ความไม่สบายใจ ความคับแค้นใจก็เป็นทุกข์ ทเป็นทุกข์คือว่ามันไม่คงที่ แม้ว่าเราคับ
แค้นใจขนาดไหน เสียใจขนาดไหน เราก็ไม่ได้เสียใจตลอดปี ตั้งแต่เกิดมาจนถึงอายุ ๖๐, ๑๐๐ ปี

้
อย่างนี้ มันก็มีการเปลี่ยนแปลง เพราะฉะนั้น การที่บอกว่าเรามีความเสียใจ มีความเศราใจ มีความ
ทุกข์ใจเป็นบางครั้งบางคราว เมื่อหมดพลังงานตรงนั้นเราก็กลับมาสดชื่นใหม่ มาท าความดีใหม่ ท า

ให้เกิดความเบิกบานของจิตได้ จิตมันเศร้าได้ก็ท าให้มันผ่องใสได้ เมื่อผ่องใสก็ท าให้เศร้าได้ นี่คือ

ความไม่แน่นอน เพราะฉะนั้น เราก็ท าพยายามแก้ไขให้มันดี ส่วนพระพุทธเจ้านั้นพระองค์แก้ไขให้

ดีแล้วสมบูรณ์เป็น “วิสุทธิเทพ” หมายถึง เป็นผู้บริสุทธิ์หมดจด ไม่กลับมาเศราหมองอีก ไม่กลับมา
้
เปลี่ยนแปลงอีก อันนี้ต้องใช้พลังงานมาก ต้องใช้ความเพียรมาก ต้องใช้ความขยันมาก กว่าจะถึง

๑๓๑