Page 65 - LSDB xa Uy No

cho có vai vế để được hưởng bổng lộc, tránh phu phen tạp dịch đã trở
thành phổ biến ở Uy Nỗ (mỗi chức dịch có giá 50 đồng trở lên). Có
nhiều người mua chức dịch xong, kinh tế kiệt quệ đã phải bỏ làng đi
tha phương cầu thực.

Về kinh tế:
Cuối năm 1929, do ảnh hưởng của trận bão lụt lớn xảy ra ở miền
Bắc nên mất mùa, đói kém, bệnh dịch lan tràn. Giá gạo tăng cao gấp
2 - 3 lần, do chế độ công điền công thổ chiếm 24 - 28%, nông dân
toàn huyện chiếm 93%, nhưng ruộng đất chỉ có 25%. Đông Anh có tới
5.378 gia đình nông dân không có ruộng. Do cách làm ăn lạc hậu, lại
luôn bị thiên tai bão lụt, hạn hán đe dọa, bị mất mùa, đói kém nên
đời sống nhân dân rất khổ cực. Trước Cách mạng Tháng Tám năm
1945, Nhân dân Uy Nỗ còn khổ về sưu cao thuế nặng. Ruộng đất bình
quân thấp, đa số nông dân nghèo, ít ruộng phải thuê mướn ruộng đất
(lĩnh canh) để cày cấy (bần cố nông). Họ bị bóc lột nặng nề nên một bộ
phận phải bỏ quê hương ra các đô thị để tìm việc. Hình thức và thủ
đoạn bóc lột khá phổ biến của địa chủ là phát canh thu tô, cho vay
nặng lãi, đầu cơ tích trữ. Họ thường cho nông dân thuê ruộng từng vụ
một gọi là tá canh. Trong thời Pháp thuộc tồn tại 3 hình thức sở hữu
ruộng đất: ruộng đất công, ruộng công tư điền (tức ruộng công trong
phạm vi phe giáp), ruộng tư phần lớn nằm trong tay bọn cường hào,
kỳ mục, lý dịch, người dân có ruộng tư rất ít. Ngay cả ruộng công, sự
phân chia hằng năm cũng không đồng đều. Người nào có thế lực thì
chiếm trước lấy chỗ tốt nhất, số lượng nhiều hơn quy định, để lại cho
nông dân nghèo ít thửa ruộng xấu, xa làng. Ở khu vực ga Đông Anh
tên Ka Rê (người Pháp) đã chiếm hơn 400 mẫu ruộng tốt để làm đồn
điền (dân vẫn gọi là ấp Cà Ghế), chúng đã phát canh thu tô hoặc thuê
mướn nhân công rẻ mạt để canh tác. Người dân vừa chịu địa tô nặng
vừa chịu mức lãi cao khiến đời sống rất khốn cùng.
Nhà máy Sửa chữa xe lửa Đông Anh được xây dựng năm 1935.
Lúc đầu, Pháp cho chuyển 180 công nhân Nhà máy Xe lửa Gia Lâm
đến làm việc. Đến đầu tháng 11/1940, chúng mộ tuyển công nhân lên
đến hơn 400 người, trong đó trên 60 người gọi là phu thợ, sau 3 tháng
gọi là phu tuyển. Họ phải lao động từ 15 - 20 giờ mỗi ngày rất cực
nhọc mà vẫn thiếu ăn. Công nhân có cuộc sống cùng cực, bị áp bức
nặng nề, nếu chống lại sẽ bị bọn cai đánh đập, cúp lương, thậm chí
đưa lên huyện giam cầm, gán ghép vào tội theo cộng sản.
64