Page 66 - LSDB xa Uy No

Về văn hóa:

Thực hiện chính sách ngu dân về văn hóa, giáo dục, y tế, thực dân
Pháp duy trì, khuyến khích mê tín, dị đoan và các hủ tục, tệ nạn
xã hội. Toàn quyền Đông Dương ra nghị định cưỡng bức Nhân dân
ta phải mua rượu Phông-ten của Công ty Đông Pháp, một công ty
tư bản nắm độc quyền về nấu và bán rượu cho Đông Dương (nhiều
tên quan cao cấp ở Đông Dương và trong các ngành đều có cổ phần
ở công ty này). Chúng ấn định lượng rượu mỗi nam giới phải mua.
Ở phố Ga Đông Anh có đại lý rượu của Ký Bách cung cấp rượu bán
cho cả tổng Oai Nỗ và các xã trong khu vực với số lượng hàng nghìn
lít mỗi tháng. Ngoài ra, người dân còn bị ảnh hưởng của các hủ tục:
cờ bạc, hút sách. Trong đó, thuốc phiện là mặt hàng độc quyền của
người Pháp được bán tràn lan. Ở phố Ga, sòng bạc mở công khai thu
hút không chỉ những con bạc trong xã mà con bạc ở khắp nơi trong
huyện cũng về đây sát phạt nhau. Thêm vào đó là nạn “xôi thịt”
trong làng xã vào những ngày đình đám, ma chay, cưới hỏi, tệ hương
ẩm, mâu thuẫn giữa các phe giáp, nạn mê tín dị đoan, bói toán ngày
càng nặng nề; trộm cắp hoành hành khắp nơi khiến cho Nhân dân
các thôn trong xã càng thêm khốn khổ.

Suốt thời kỳ Pháp thuộc, cả tổng Oai Nỗ mới có một trường Hương
sư (tiểu học) dành cho con nhà khá giả và chức sắc. Hơn 90% Nhân
dân trong xã mù chữ, cả xã không có cơ sở y tế, người dân không có
điều kiện vệ sinh phòng bệnh làm cho nhiều dịch bệnh phát triển
như tả lỵ, đậu mùa... năm nào cũng có. Cộng với dân trí thấp nên
khi đau ốm, người dân chỉ biết trông cậy vào mấy vị lang vườn hoặc
cúng bái trừ tà. Nạn hữu sinh vô dưỡng lúc này rất phổ biến, nhiều
bà mẹ sinh đẻ nhiều lần mà chỉ nuôi được 1 - 2 con, có người không
nuôi được người con nào.

Thuế khóa, tô tức, lệ làng là những tai họa đẩy người dân Uy Nỗ
đến con đường cùng cực, tan cửa nát nhà, đi tha hương cầu thực.
Chính cuộc sống đói nghèo, tối tăm và đầy rẫy những bất công ấy
đã làm cho mâu thuẫn giữa Nhân dân ta với thực dân Pháp và bọn
phong kiến tay sai ngày càng gay gắt. Nông dân muốn có ruộng đất,
muốn thoát khỏi sự áp bức, bóc lột của bọn địa chủ, cường hào, thợ
thủ công muốn có công ăn việc làm, đời sống ổn định, thanh niên
khao khát lý tưởng tự do, dân chủ, tương lai hạnh phúc. Cho nên mọi
65