Page 12 - Trinh bay DTN Dan Phuong

moät loøng, keà vai saùt caùnh, xaây döïng vaø baûo veä xoùm laøng, phaùt
huy nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa daân toäc.

Hoïc ñeå neân ngöôøi, hoïc ñeå thaønh taøi, giuùp ñôøi, giuùp nöôùc
laø chaâm ngoân soáng maø caùc theá heä tröôùc cuõng laøm saùng toû
truyeàn thoáng hieáu hoïc cuûa queâ ta. Baøi kyù treân bia Vaên Mieáu
huyeän Ñan Phöôïng xöa coù ñoaïn ghi: “Chuaån ñích cuûa hoïc
vaán laø mong ñaøo taïo ngöôøi hieàn taøi. Pheùp taéc cuûa leã giaùo laø ôû
toân kính caùc baäc tieân trieát. Thaùnh hieàn ñôøi xöa ñaõ döïng neân
phong tuïc, giaùo hoùa toát ñeïp. Keû haäu hoïc ñöôïc thaám nhuaàn,
taém goäi vaên chöông, ñöùc nghieäp neân ôû huyeän ta, töø thôøi Thaàn
Toâng (Leâ, 1619 - 1642) ñeán nay, khoa hoaïn noái tieáp, naûy nôû,
moãi ngaøy moät toát ñeïp” .
(1)
Danh saùch caùc tieán só coøn löu laïi treân bia Vaên Mieáu Quoác
Töû Giaùm Haø Noäi, thì soá tieán só laø ngöôøi Ñan Phöôïng coù 10
ngöôøi, neáu tính caû caùc ñòa phöông thuoäc Ñan Phöôïng xöa
thì caû huyeän coù 41 tieán só. Trong soá tieán só naøy coù ngöôøi ñaäu
khoa baûng khi môùi 21 tuoåi, nhö Nguyeãn Vieát Thöù, Nguyeãn
Danh Döï; ôû laøng Ñaïi Phuøng (xaõ Ñan Phöôïng) coù doøng hoï Taï
Ñaêng 3 ñôøi ñoã tieán só khi caùc oâng coøn treû tuoåi: OÂng Taï Ñaêng
Voïng sinh naêm 1644, naêm 40 tuoåi ñoã Ñeä tam giaùp Ñoàng Tieán

só xuaát thaân khoùa Giaùp Tyù (naêm 1684). OÂng Taï Ñaêng Huaân
(con oâng Voïng) sinh naêm 1672 naêm 28 tuoåi (naêm 1700) ñoã
Ñeä Nhò giaùp ñoàng Tieán só xuaát thaân (Hoaøng Giaùp), naêm 29
tuoåi oâng laïi thi ñoã Giaûi nguyeân. OÂng Taï Ñaêng Ñaïo (con oâng
Huaân) sinh naêm 1731, naêm 29 tuoåi ñoã Tieán só khoa Canh
Thìn (naêm 1760).

Bieát bao ngöôøi trôû thaønh danh nhaân cuûa queâ höông, ñaát
nöôùc. Teân tuoåi vaø söï nghieäp cuûa hoï coøn löu truyeàn saâu ñaäm
trong taâm khaûm cuûa Nhaân daân qua truyeàn thuyeát cuõng nhö
söû saùch xöa nay.

(1) Theo “Truyeàn thoáng giaùo duïc Ñan Phöôïng”, Phoøng Giaùo duïc huyeän Ñan
Phöôïng, naêm 1985, tr.74.

12